مخارج مالیاتی و عدم تمکین در نظام مالیات بر ارزش افزوده در ایران: یک تحلیل منطقه ای در دوره 1388-1394

الیات بر ارزش افزوده طی سال های اخیر به صورت افزایشی به یکی از منابع درآمدی عمده و پایدار دولت تبدیل شده است. با این حال، یک سوال مهم آن است که طی سال های اجرای این قانون، چه مقدار درآمد مالیاتی به دلیل عدم تمکین مودیان (شکاف تمکین) و تعقیب اهداف خاص سیاستی (شکاف سیاستی) از دست رفته و وضعیت هر یک از استان های کشور در این خصوص چگونه است؟ در این مقاله برای پاسخ دادن به این سوال، پایه مالیاتی، شکاف سیاستی و شکاف تمکین از طریق رویکرد اقتصاد کلان و روش تولید برآورد شده و برای دستیابی به برآوردهای مذکور، جداول داده-ستانده استانی برای 31 استان طی سال های 1388-1394 محاسبه و استفاده شده است. بر اساس یافته های مقاله، شکاف سیاستی و تمکین روند نوسانی و کاهشی دارند، به طوری که طی دوره مورد بررسی شکاف سیاستی از 2/40 درصد به 31 درصد و شکاف تمکین از 68 درصد به 6/59 درصد کاهش یافته است. همچنین، استان های تهران، خراسان رضوی، بوشهر، فارس، البرز، اصفهان و آذربایجان شرقی به ترتیب بالاترین سهم از شکاف تمکین را دارند، در حالی که پایین ترین سهم شکاف تمکین به استان های ایلام، خراسان شمالی و جنوبی و استان کهگیلویه و بویراحمد اختصاص دارد