بررسی اثربخشی توانبخشی حافظه بر عملکرد اجرایی بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به نقص توجه/بیش فعالی

کودکان با اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی معمولا در کارکردهای اجرایی نقص دارند. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی توانبخشی حافظه بر عملکرد اجرایی بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به نقص توجه/بیش‌فعالی بود.

روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری را تمامی دانش‌آموزان 7 تا 11 ساله مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی تشکیل دادند که در سال تحصیلی 98-1397 در ناحیه دو در یزد مشغول به تحصیل بودند. از بین آن‌ها سی نفر به‌طور تصادفی انتخاب شدند و در گروه گواه و گروه آزمایش قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). دو گروه از نظر سن و هوش کلامی و عملی همسان‌سازی شدند. علایم رفتاری کودکان مبتلا با استفاده از مقیاس درجه‌بندی کانرز برای والدین-تجدیدنظرشده (کانرز،1997) و عملکرد بازداری پاسخ با استفاده از آزمون استروپ (استروپ، 1935) ارزیابی شد. تکالیف توانبخشی صرفا برای گروه آزمایش سه بار در هفته طی ده جلسه سی‌دقیقه‌ای ارایه شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با آزمون‌ تی مستقل، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی LSD در نرم‌افزارSPSS نسخه 23 در سطح معناداری 0٫05 انجام شد.

نتایج نشان داد، اثر گروه بر متغیرهای دقت توجه (0٫020=p) و سرعت توجه (0٫040=p) در سه نوبت ارزیابی بین دو گروه تفاوت معنا‌دار داشت. براساس اثرات درون‌گروهی، در متغیرهای دقت توجه (0٫003=p) و سرعت توجه (0٫030p=) بین سه نوبت ارزیابی تفاوت معنادار وجود داشت. اثر تعامل زمان و گروه بر متغیرهای دقت توجه (0٫030=p) و سرعت توجه (0٫020=p) معنادار بود. همچنین در متغیرهای دقت توجه (0٫030=p) و سرعت توجه (0٫028=p) بین نوبت ارزیابی اول و سوم تفاوت معنادار وجود داشت؛ به‌طوری‌که دقت توجه و سرعت توجه آزمودنی‌ها پس از توانبخشی شناختی نوبت سوم افزایش یافت.

براساس یافته‌های این پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که برنامه توانبخشی حافظه بر بهبود عملکرد اجرایی بازداری پاسخ کودکان با اختلال نقص ‌توجه/بیش‌فعالی اثربخشی دارد.