تخمین نقاط مرجع شیلاتی ماهی قباد (Scomberomorus guttatus Bloch & Schneider, 1801) با استفاده از مدل صید-حداکثر محصول پایدار (CMSY) و مدل تولید مازاد بیزین (BSM) در آب های جنوبی ایران (خلیج فارس و دریای عمان)

ماهی قباد (Scomberomorus guttatus Bloch and Schneider, 1801) از مهم ترین ماهیان تجاری خانواده تون ماهیان در آب های جنوبی ایران است که نقش مهمی در برنامه غذایی انسانی دارد. میزان صید این گونه طی سال های اخیر افزایش یافته است و با توجه به اینکه داده های محدودی در مورد ذخیره آن در آب های جنوبی در دسترس است، امکان استفاده از مدل های برمبنای داده های تکمیلی برای ارزیابی ذخایر آن وجود ندارد. در مطالعه حاضر، مدل صید-حداکثر محصول پایدار (CMSY) و مدل تولید مازاد بیزین (BSM) جهت تعیین بهره برداری پایدار و نقاط مرجع شیلاتی ماهی قباد صید شده در آب های جنوبی بکار گرفته شد. داده های مربوط به 23 سال گذشته از سال های 1376 الی 1398 جمع آوری و برای محاسبه نقاط مرجع شیلاتی وارد مدل شدند. با توجه به نتایج به نظر می رسد که مدل BSM با حساسیت کمتری تخمین ها را اعمال می نماید. مقدار محاسبه شده برای شاخص B/BMSY  توسط مدل CMSY بیشتر از 0/1 و مقدار شاخص F/FMSY کمتر از 0/1 تخمین زده شد که بیانگر عدم صید بی رویه و وضعیت مناسب ذخیره این گونه در آب های جنوبی ایران است. با اعمال مدل پیش بینی، روند افزایش صید در سال 1412 پیش بینی گردید. در صورت تداوم این روند میزان شاخص  B/BMSYبه زیر 0/1 نزول خواهد کرد و شاخصF/FMSY  به حدود 99/1 افزایش خواهد یافت. در صورت عدم کاهش صید از سال 1407، شروع کاهش ذخیره در سال های بعد از 1409 اتفاق خواهد افتاد و ذخیره را در معرض صید بی رویه قرار خواهد داد. براساس نقاط مرجع شیلاتی بدست آمده مقدار حداکثر محصول قابل برداشت (MSY) 9 هزار تن تخمین زده شد و این مقدار برای سال 1412، 15 هزار تن پیش بینی شد. در مجموع، نقاط مرجع شیلاتی تخمین زده شده در این مطالعه می تواند کمک موثری در جهت شناخت وضعیت ذخایر ماهی قباد در آب های جنوبی ایران باشد و تاثیرات حاصل از بکارگیری سیاست های مدیریتی روی ذخایر آن را آشکار نماید که در نهایت می توان جهت بهره برداری صحیح از ذخایر آن در منطقه، برنامه های مدیریتی سازگار با ذخایر را تدوین نمود.