چیستی جنگ روایت ها و چگونگی کنش رسانه ای موثر مبلغان

روحانیون و حوزه به صورت سنتی، پیشتاز جنگ روایت ها بوده و از ابزار آن همچون منطق و خطابه بهره کافی برده اند لذا از نظر اجتماعی این جایگاه برای آنان محفوظ است. اگر به عقب تر برگردیم می بینیم در طول تاریخ همواره پیشوایان دینی که در دوران خود به کنشگری پرداخته اند، روایت ساز بوده اند. عصر جدید، ویژگی هایی دارد که باید توامان با این ویژگی ها از توانمندی گذشته نیز بهره برد. نمونه روایت سازی را در سیره امیرمومنان(ع) می توان مشاهده کرد که در سرزنش مردم بصره و کسانی که در جنگ جمل با ایشان مبارزه کردند، فرمود: «کنتم جند المراه و اتباع‏ البهیمه؛[1] شما سپاه زنی و پیرو حیوان زبان بسته ای بودید». نمونه دیگر روایت سازی، واقعه عاشوراست. نهضت حسینی دارای دو روایت است. یک روایت زینبی و یک روایت یزیدی دارد و هر کدام از طرفین می خواهند روایت خودشان را مسلط کنند. مخاطب گزینی، مکان سنجی و نحوه به کارگیری ادبیات و استخدام کلمات باعث شده است که اکنون روایت زینبی در طول اعصار سرپا باشد و و روایت یزیدی به قهقرا برود. بنابراین جنگ روایت ها، دارای عقبه است که نباید مورد غفلت قرار گیرد. فرانسیس فوکویاما[2] می گوید اکنون میان تولیدکننده و مصرف کننده هیچ واسطی نیست و مردم هر چیزی را که می شنوند و می بینند، باور می کنند. از نظر او در واقع کنترل کنندگی و نظارت نخبگان تا حدودی برداشته شده و او هراس دارد که در این آرایش جهانی حتی دموکراسی نیز تضعیف شود. جریان تولیدکننده خبر کذب، می تواند پایه های دموکراسی غربی را نیز متزلزل کند. بنابراین جنگ روایت ها فقط موجب به خطر افتادن گفتمان های دینی نمی شود؛ بلکه پایه های دموکراسی را نیز تخریب می کند. در واقع اکنون دوره پساحقیقت[3] ایجاد شده است که به واسطه آن گفتمان های جعلی، سطحی، لذ ت طلب و باورگریز می کوشند بر جامعه مسلط شوند.
 
[1]. نهج البلاغه، صبحی صالح، ص 55.
[2]. فیلسوف آمریکایی، متخصص اقتصاد سیاسی.
[3] .Post truth