بررسی پایداری سازه ای فضاکار تک لایه ی آسمانه چینی خانه ی مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی

سازه های فضاکار تک لایه به ویژه در فرم گنبدی شکل به دلیل سختی بالای سازه ای برای پوشش دهانه های بزرگ از ویژگی های خوبی برخوردارند. این نوع سازه ها بسیار مستعد ناپایداری هستند که این عامل می تواند میزان بارگذاری قابل تحمل و تغییرشکل سازه ها را محدود -کند و نقش بنیادی در طراحی سازه هایی داشته باشد که بارهای تحمل شده توسط اعضای آن ها عمدتا به صورت محوری-فشاری یا محوری-کششی می باشد لذا مطالعه ی پایداری این سازه ها برای تعیین حداکثر ظرفیت باربری سازه، یافتن فرم هندسی بهینه، سختی سازه و نحوه ی رفتار خرابی آن از اهمیت زیادی برخوردار است. سازه های فضاکار گنبدی تحت شرایط بارگذاری متفاوت، مودهای ناپایداری گوناگونی شامل ناپایداری عضوی، ناپایداری گرهی، ناپایداری در امتداد طول عضو و ناپایداری عمومی را به نمایش می گذارند. با در نظرگیری این نوع ناپایداری ، در این مطالعه سازه فضاکار تک لایه ی گنبدی مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی با تاشه ی ویژه ی خود گنبد که با مطالعه ی پارامتریک به دست آمده است با انجام تحلیل های خرابی و استفاده از روش عناصر محدود مورد بررسی قرار گرفته است. اثرات عواملی همچون ناکاملی های هندسی اولیه، الگوی بارهای برف متوازن در گره ها، الگوی بارهای برف نامتوازن در دو جهت متعامد، با در نظر گیری سه نسبت ارتفاع به دهانه ی متفاوت، دو نسبت طول به عرض گنبد و تنش تسلیم مصالح در رفتار پایداری سازه فضاکار تک لایه ی آسمانه چینی خانه ی مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی لحاظ گردیده است. نتایج نشان می دهد که نسبت ارتفاع به دهانه عاملی تاثیرگذار در این نوع سازه هاست و با افزایش این نسب وزن، سختی اولیه و ظرفیت باربری (برای طراحی با مقاطع یکسان برای تمامی سازه ها) افزایش می یابد؛ همچنین فرم سازه ای سازه فضاکار تک لایه ی گنبدی مقبره ی شیح صفی الدین اردبیلی با تاشه ی ویژه ی خود بسیار غیراقتصادی و غیر بهینه است و برای طراحی های سازه ای توصیه نمی شود و صرفا جنبه ی زیبایی دارد.