بررسی تغییرات غلظت عناصر غذایی در برگ مکزیکن لایم (‏Citrus aurantifolia Swingle‏) طی ‏پیشرفت بیماری جاروک

بیماری جاروک مکزیکن لایم، که توسط Candidatus Phytoplasma aurantifolia ایجاد می‌شود، مهم‌ترین عامل محدودکننده تولید این محصول در مناطق جنوبی ایران است. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات غلظت عناصر غذایی در برگ نهال‌های ریشه‌دار مکزیکن‌لایم آلوده‌شده با فیتوپلاسما و مکزیکن‌لایم سالم طی پیشرفت بیماری (330-90 روز) و امکان جداسازی نهال‌های سالم و آلوده تحت شرایط گلخانه‌ای انجام گرفت. بدین‏منظور، تعدادی برگ از نهال‏های آلوده و سالم در بازه‌های زمانی 90، 150، 210، 270 و 330 روز پس از آلوده‏سازی نمونه‌برداری شد و غلظت عناصر غذایی شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، آهن، منگنز، روی و مس طی پیشرفت بیماری در برگ گیاهان اندازه‏‏گیری شد. نتایج نشان داد آلودگی به فیتوپلاسما منجر به کاهش معنی‏دار غلظت نیتروژن، کلسیم، بور و منگنز و افزایش معنی دار غلظت فسفر، پتاسیم، منیزیم، آهن و روی در برگ گیاهان آلوده شد. غلظت مس در برگ گیاهان آلوده در مقایسه با گیاهان سالم تغییر معنی‏داری نداشت. به علاوه، نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد بر اساس غلظت عناصر غذایی نمی توان گیاهان آلوده و سالم را در مراحل اولیه نمونه‏‏برداری (قبل از ظهور علایم ظاهری بیماری) جداسازی نمود، اما با ظهور علایم ظاهری بیماری و پیشرفت بیماری، آنالیز مولفه اصلی قادر به جداسازی گیاهان آلوده از گیاهان سالم بود. به‏طور کلی نتایج مطالعه حاضر بینشی جدید در مورد پاسخ مکزیکن‌لایم به بیماری‏گر فیتوپلاسما فراهم نمود و می تواند در اتخاذ راهکارهایی در جهت بازتوانی و افزایش عمر اقتصادی درختان آلوده به جاروک مورد استفاده قرار گیرد.