ماگماتیسم بازالتی پالئوزوییک پسین منطقه طارم- ماسوله (البرز باختری): ویژگی های شیمیایی سنگ کل و دلالت های زمین ساختی

منطقه طارم- ماسوله (البرز باختری) دربردارنده رخنمون های فراوانی از سنگ های آتشفشانی پالیوزوییک پسین است. روابط چینه شناسی نشان می دهد واحدهای آذرین به سن کربونیفر- پرمین هستند. برپایه داده های شیمیایی سنگ کل، نمونه ها ترکیب بازیک (wt.% 7/50- 3/45 SiO2=) و سرشت آلکالن (wt.% 4/4- 1/1 TiO2=؛ 3/2- 9/0 Nb/Y=) دارند. افزون براین، این سنگ ها با ویژگی های شیمیایی نزدیک به مذاب های اولیه تا مذاب های تحول یافته شناخته می شوند (wt.% 5/2- 5/14MgO=). داده های عنصرهای اصلی و کمیاب نشان می د هند تنوع شیمیایی سنگ ها بیشتر متاثر از فرایند تبلوربخشی بوده است و فرایندهای خاستگاه گوشته ای و آلایش پوسته ای چندان موثر نبوده اند. الگوسازی تیوریک فرایند تبلور برپایه عنصرهای کمیاب نیز نشان می دهد جدایش بلورین الیوین و کلینوپیروکسن نقش بسیاری در تحول شیمیایی مذاب داشته است. ویژگی های شیمیایی سنگ ها از نظر غنی شدگی HFSE و نسبت بالای LREE/HREE (5/17- 8/4(La/Yb)N=) با ترکیب بازالت جزیره اقیانوسی (OIB) همخوانی دارد. ازاین رو، ماگماتیسم پالیوزوییک پسین در منطقه طارم- ماسوله در جایگاهی درون صفحه ای (حاشیه غیرفعال قاره ای) و متاثر از رژیم زمین ساختی کششی روی داده است. ماگماتیسم این زمان در دیگر بخش های ایران، مانند ایران مرکزی، سنندج- سیرجان و آذربایجان و همچنین، مناطق دیگری از حاشیه شمالی گندوانا (عمان، شمال آفریقا) و چین نیز سرشت ماگماتیسم درون صفحه ای دارد و به فعالیت های پلوم گوشته ای/ نقاط داغ و یا زمین ساخت کششی همزمان با کافت و مراحل آغازین گسترش اقیانوس نیوتتیس نسبت داده شده است.