پژوهشی مقایسه ای در تفسیر فخر رازی و ابن عربی از مسئله رویت خدا

رویت خدا، مسئله ای کلامی درباره امکان یا عدم امکان دیدن خدا با چشم در دنیا و آخرت است که از گذشته تا کنون، میان فرقه های اسلامی از جنبه های مختلف کلامی، قرآنی، روایی و عرفانی مورد بحث قرار گرفته، برخی، جواز وقوع رویت خداوند را عقلا و نقلا در دنیا و در آخرت منکر شده و در مقابل، عده ای بر این باورند که حتما در آخرت رخ خواهد داد و برخی دیگر نیز رویت الهی را از سنخ شهود قلبی در نظر می گیرند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، درصدد بیان و مقایسه اندیشه دو اندیشمند کلامی عرفانی، -فخر رازی و ابن عربی- در مورد مسئله رویت خداوند است. این پژوهش سعی دارد تا پس از گذری بر چیستی رویت خداوند، به بررسی دیدگاه های موجود در این زمینه و دلایل اختلاف دیدگاه ها بپردازد. سپس مسئله رویت خداوند در اندیشه فخر رازی و ابن عربی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. بررسی های صورت گرفته حاکی از آن است که فخرالدین رازی براساس ظاهر برخی از آیات و روایات، رویت خداوند را جایز و آن را یک نوع رویت بصری می داند، وی تاکید می کند که اگر رویت خدا در دنیا ممکن نباشد، حتما در آخرت ممکن خواهد شد، اما ایشان معلوم نمی کند که چگونه رویتی در نظر اوست؛ اما ابن عربی با صراحت رویت بصری را رد نموده و معتقد است رویت به معنای کشف و شهود قلبی با چشم حق از طریق مظاهر خداوند حاصل خواهد شد.