مطالعه تنوع ژنتیکی در برخی ارقام جو (Hordeum vulgar L.) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره و صفات فیزیولوژیک فروکتان و نشت یونی تحت تنش سرمای دیررس بهاره

گیاهان همواره در معرض طیف وسیعی از تنش‏های محیطی ازجمله سرمای دیررس بهاره هستند که بر میزان رشد و تولید آن‏ها اثر می‏گذارند. هدف از این تحقیق، بررسی اثر تنش سرمای دیررس روی صفات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به تنش، شامل فروکتان و نشت‏یونی در مرحله زایشی بود. بدین منظور آزمایشی در شرایط کنترل شده (گلخانه) با مدل تجزیه مرکب در قالب طرح پایه کاملا تصادفی که شامل چهار محیط (سطوح دمایی C°8 (شاهد)، C°2+، C°0 و C°2-)، 20 رقم جو زراعی در سه تکرار، در دانشکده کشاورزی تربیت مدرس انجام شد. نتایج تجزیه واریانس حاصل از داده‏های فیزیولوژیک نشان داد که سطوح تنش سرما، رقم و اثر متقابل رقم در سرما برای هر دو صفت در سطح احتمال 1 درصد معنی‏دار بود. نتایج مقایسه میانگین و نیز تجزیه بای‏پلات صفات فیزیولوژیک نشان داد گوهران و جلگه متحمل‏ترین و ریحان 03 و ماکویی حساس‏ترین ارقام به تنش سرما می‏باشند. برای بررسی تنوع ژنتیکی در بخش مولکولی از 14 جفت آغازگر ریزماهواره استفاده شد. میانگین محتوای چندشکلی برابر 40/0 برآورد شد. ارقام با ضریب تشابه جاکارد و روش تجزیه خوشه‏ای با مدل Complete linkage گروه‏بندی شدند و 20 رقم جو زراعی در چهار گروه قرار گرفتند. نتایج تجزیه ارتباطی با استفاده از تجزیه رگرسیون گام به گام، حاکی از ارتباط بالای (بالاترین ضریب تبیین، R2)، نشانگر EBmac0674 با صفت نشت‏یونی (3/34) و نشانگر Bmag0173 با صفت فروکتان (8/20) بود.