سیاست همسایگی ایران و رویکرد اتحادیه اروپا

اولویت همکاری و تعامل با همسایگان می تواند به ثبات و امنیت محیط اطراف ایران کمک کرده و شرایط مناسب توسعه و پیشرفت اقتصادی را فراهم کند. باوجوداین، با درک واقع بینانه از چالش ها و فرصت های سیاست خارجی ایران، نمی توان رویکرد بازیگران فرامنطقه ای، همچون اتحادیه اروپا را نسبت به جایگاه و نقش ایران در تعامل با همسایگان نادیده گرفته و کم اهمیت شمرد. در بخشی از استراتژی جهانی اتحادیه اروپا می توان نسبت به نقش و جایگاه ایران در محیط اطراف خود، به خصوص خاورمیانه، اشاره کرد. سوالی که در این پژوهش به بحث گذاشته می شود این است که اروپا چه سیاست و نقشی را برای ایران در سطح منطقه، به خصوص در چهارچوب سیاست همسایگی، قایل است؟ در فرضیه، به نظر می رسد برای اروپا مهم ترین نکته حفظ ثبات و نظم در منطقه خاورمیانه در چهارچوب سیاست همسایگی اتحادیه اروپاست. اما درمورد نوع و چگونگی پذیرش این نقش از سوی ایران هنوز به یک اجماع کامل دست نیافته و همچنان مترصد سیاست های کلان آمریکا در منطقه است. هرچند با تغییر جهت سیاست خارجی آمریکا به سمت آسیا، موضع اروپا کمی شفاف و واضح تر خواهد شد. اروپا هم زمان تلاش می کند، نگرانی خود درمورد گسترش نفوذ ایران در منطقه را از طریق همکاری با آمریکا و شرکای بین المللی و منطقه ای و تاکید بیشتر بر چندجانبه گرایی پیگیری کند. در این پژوهش، رویکرد اروپا با تمرکز بر چندجانبه گرایی بحث می شود و بررسی موضوع در چهارچوب روش توصیفی و تحلیلی صورت می گیرد. در یافته های پژوهش مشخص شد که سیاست همسایگی ایران می تواند شرایط جدیدی برای همکاری ایران با کشورهای همسایه فراهم کند. در رویکرد اتحادیه اروپا نیز سیاست همسایگی مفهومی باسابقه و آشنا است. لذا درک متقابل میان طرفین در جهت کمک به ایران برای توسعه همکاری با کشورهای همسایه و هم زمان بهره گیری از ظرفیت های موجود اتحادیه اروپا امکان پذیر است.