تاثیر کاتیونهای کلسیم و آمونیوم بر سرعت رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی در برخی از خاک های آهکی

سرعت رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی، نقش مهمی در عرضه پتاسیم تبادلی برای گیاهان، به خصوص در خاک های محتوی کانی های پتاسیم دار از جمله فلدسپارها و میکاها دارد. مطالعه ای در مورد سرعت آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی تحت تاثیر کاتیون ها در خاک های آهکی استان چهارمحال وبختیاری انجام نشده است، بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کاتیون های کلسیم و آمونیوم (از دو منبع کلرید کلسیم و کلرید آمونیوم) بر سرعت رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی در 10 خاک آهکی بود. نمونه های خاک اشباع با کلسیم به روش عصاره گیری متوالی و با استفاده از کلرید کلسیم و کلرید آمونیوم 01/0 مولار در دمای 1±25 درجه سانتی گراد به مدت 2 تا 2017 ساعت عصاره گیری شدند. نتایج نشان داد، نمودارهای مقدار تجمعی پتاسیم غیر تبادلی آزاد شده در زمان 168 ساعت ناپیوستگی در شیب را نشان دادند؛ بنابراین نمودارها به دو بخش، شامل مرحله اول (168-2 ساعت) و مرحله دوم (2017-168 ساعت) تقسیم شد. نتایج نشان داد که مقدار پتاسیم غیر تبادلی آزادشده در خاک های موردمطالعه در مرحله اول در عصاره گیرهای کلرید کلسیم و کلرید آمونیوم 01/0 مولار به ترتیب در دامنه 33/220-50/96 و 50/549-67/189 و در مرحله دوم به ترتیب در دامنه 33/391-67/172 و 0/748 - 67/320 میلی گرم بر کیلوگرم متفاوت بود. بر اساس ضرایب تبیین و خطای استاندارد، پتاسیم غیر تبادلی آزادشده در هر دو مرحله و در هر دو عصاره گیر با استفاده از معادله های مرتبه صفر، الوویچ ساده، تابع توانی و انتشار پارابولیکی توصیف شد. همچنین، معادله تابع توانی در هر دو عصاره گیر قادر به توصیف رضایت بخش سرعت آزادسازی پتاسیم غیر تبادلی بود. ضرایب سرعت آزاد شدن پتاسیم در خاک های مختلف متفاوت بود. استفاده از معادلات رگرسیونی چند متغیره در هر دو مرحله آزادسازی پتاسیم و در هر دو عصاره گیر نشان داد که میزان آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی در خاک ها به غلظت پتاسیم غیر تبادلی، غلظت پتاسیم تبادلی و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک بستگی داشت.