نقد و بررسی نظر و ادله آیت الله خویی در باب ولایت فقیه در عصر غیبت

آیت الله خویی (1278-1371) از فقهای برجسته معاصر شیعه بود. ایشان به عنوان یکی از اصلی ترین قایلان به ولایت مقیده فقیه شناخته می شود. بررسی نظرات ایشان در مخالفت با ولایت مطلقه و اثبات ولایت مقیده می تواند برای شناخت اندیشه و استدلال قایلین به ولایت مقیده مفید باشد. هدف از این پژوهش بررسی و نقد نظر ایشان است.

این پژوهش در تلاش است تا با استفاده از روش فقهی اصولی، پس از بررسی نظر و ادله آیت الله خویی در باب ولایت فقیه، به نقد ادله ایشان بپردازد. روش فقهی به معنای کاربست ادله چهارگانه قرآن، سنت، اجماع و عقل برای کشف یک حکم شرعی و یا سنجش نظر یک فقیه درباره آن حکم است.

آیت الله خویی در آثار با اشاره به این که ولایت فقیه (اعم از ولایت مطلقه و ولایت مقید به امور حسبیه) با ادله لفظی قابل اثبات نیست، ولایت مقیده فقیه در امور حسبه را با استناد به اصول عملیه اثبات می کند. این پژوهش نشان می دهد که استدلال های ایشان مبتنی بر اصول عملیه برای اثبات ولایت مقیده فقیه صحیح و به جا به نظر می رسد، اما انتقاداتی نیز به استدلا ل های ایشان در نقد ولایت مطلقه و منحصر کردن استدلال های ولایت فقیه به اصول عملیه وارد است.

آیت الله خویی در بیان استدلال های قایلان به ولایت مطلقه و نقد آنها دچار اشکالاتی شده است، همچنین تعارضات و ناهمخوانی هایی میان استدلال های ایشان در بخش های مختلف دیده می شود و می توان بیان داشت که ادله ی او با نتیجه گیری هایش متناسب نیست.