مطالعه اثر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و کاربرد کودهای زیستی بر عملکرد، ویژگی های فیزیولوژیک و سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی گیاه لوبیا در شرایط تنش خشکی

این مطالعه به منظور بررسی اثر محلول‏پاشی سالیسیلیک اسید و کاربرد کودهای زیستی بر عملکرد و ویژگی های فیزیولوژیکی لوبیا سفید تحت شرایط تنش خشکی اجرا شد. آزمایش در طی دو سال زراعی متوالی 1397 و 1398 در پردیس تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بروجرد واقع در استان لرستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. در کرت‏های اصلی تیمار تنش خشکی در دو سطح وجود و عدم وجود تنش خشکی به صورت کم‏آبیاری قرار داشت. همچنین در کرت‏های فرعی دو فاکتور کود زیستی و اسید سالیسیلیک به صورت فاکتوریل قرار داشت. تیمار کود زیستی فسفری شامل سه سطح شاهد و کاربرد باکتری‏های باسیلوس و سودوموناس بود. همچنین تیمار سالیسیلیک اسید شامل محلول‏پاشی سالیسیلیک اسید در سطوح صفر، 1 و 2 میلی‏مولار بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر تیمار سال، تنش خشکی، اسید سالیسیلیک، کودهای زیستی و همچنین برهم کنش آن ها بر ویژگی های فیزیولوژیکی از قبیل کلروفیل a، b، کل، محتوای نسبی آب برگ، پروتیین محلول و آنزیم‏های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز معنی‏دار شد. تنش خشکی منجر به افزایش محتوای پرولین و کاهش میزان پروتیین محلول و محتوای نسبی آب برگ شد در حالی که کاربرد سالیسیلیک اسید و کودهای زیستی در شرایط تنش خشکی منجر به بهبود این صفات گردید. میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز نیز با کاربرد سالیسیلیک اسید و کودهای زیستی به میزان قابل توجهی افزایش یافت. تنش خشکی سبب کاهش عملکرد دانه شد و هر چند در هر دو شرایط تنش و عدم وجود تنش کاربرد کودهای زیستی منجر به افزایش عملکرد دانه شد ولی بیشترین میزان عملکرد دانه به میزان 2937 کیلوگرم در هکتار در تیمار کاربرد سودوموناس به دست آمد. در کل نتایج این مطالعه نشان داد که در شرایط تنش خشکی که ویژگی های فیزیولوژیکی گیاه در شرایط مطلوبی نیست سبب کاهش 55 درصدی عملکرد دانه شد. کاربرد سالیسیلیک اسید منجر به بهبود ویژگی های فیزیولوژیکی و افزایش فعالیت انتی اکسیدانی گیاه شده که در نهایت با بهبود این ویژگی های میزان عملکرد دانه نیز افزایش یافت.