ارزیابی تاب آوری محیط زیست دریایی شمال جزیره قشم- تنگه هرمز براساس مدل DPSIR

با توجه به افزایش فشارهای انسانی بر سوحل دریایی، همواره نیاز اساسی به تفهیم و ترسیم چالش های پیچیده پایداری و کمک به ساماندهی تحقیقات احساس می گردد. بنابراین با تدوین چنین چارچوب جامعی می توان به پیش بینی تغییرات و پشتیبانی تصمیم های مدیریتی و همچنین میزان تاب آوری محیط زیست منطقه دست یافت. در این زمینه چارچوب مفهومی مدل عوامل پیشران، فشار، وضعیت، اثرات و پاسخ ها موسوم به DPSIR یکی از رویکردهایی است که می تواند در مناطق ساحلی-دریایی مورد استفاده قرار گیرد. از طرفی قشم نیز به عنوان بزرگترین و مهمترین جزیره و از مناطق استراتژیک حوزه خلیج فارس می باشد. در دهه های اخیر، ویژگی های خاص این منطقه به همراه محیط زیست متنوع و حساس سبب تبدیل این محدوده به یکی از قطب های عمده گردشگری فرهنگی، طبیعی و زمین شناسی کشور شده است. بر این اساس، در تحقیق حاضر با رویکردی توام به بررسی تاب آوری محیط زیست دریایی در کرانه های شمالی سواحل جزیره قشم با استفاده از معیارهای اقتصادی- اجتماعی پرداخته شد. در این راستا به جهت کمی سازی هرچه بهتر نتایج، چارچوب مفهومی مدل DPSIR در تلفیق با مدل معادلات ساختاری (SEM-PLS) که از رویکردهای غیرآزمایشی است، به کار گرفته شد. با توجه به نقشه شناختی فازی، شاخص اقتصادی در این منطقه به ترتیب با وزن های 0/62، 0/62 و 0/5 با شاخص نهادی- مدیریتی و زیستی دارای رابطه دو سویه و مثبت می باشد، این عامل با وزن 65/0 با شاخص اجتماعی- فرهنگی رابطه دو سویه و منفی دارد. همچنین، شاخص اقتصادی با وزن 0/69 با شاخص فیزیکی و شیمیایی رابطه یک سویه و منفی دارد.