آموزش عالی توده ای و چالش صندلی های خالی در ایران: یک مطالعه پدیدارشناسانه

یکی از بازتاب های کلیدی جریان توده ای شدن آموزش عالی در ایران، شکل گیری پدیده صندلی های خالی یا ظرفیت های فاقد متقاضی است که نشان از کاهش ارزش تحصیلات دانشگاهی در جامعه ایرانی دارد. از این رو، پرسش مطالعه حاضر این است که چگونه توده ای شدن آموزش عالی در ایران منجر به شکل گیری پدیده صندلی خالی شد؟ برای این منظور از روش کیفی پدیدارشناسی استفاده شد. در این رویکرد، جامعه مشارکت کنندگان در مطالعه شامل مطلعین و صاحبنظران آموزش عالی بود که به صورت هدفمند با معیار برخورداری از تجارب زیسته و مطالعاتی مرجع و انتقادی در زمینه توده ای شدن آموزش عالی تعداد 14 مشارکت کننده انتخاب و نسبت به انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته و تحلیل متن مصاحبه ها با روش تجزیه و تحلیل کیفی مارپیچی اقدام شد. با این روش، چهارچوب فهم پذیری چگونگی شکل گیری پدیده صندلی خالی در دوره آموزش عالی توده ای در ایران درک و ایجاد شد. این چارچوب نشان می دهد که چهار عامل کلیدی و مرتبط شامل، مداخلات ایدیولوژیک دولت در آموزش عالی، نظام مدیریت دانشگاهی علم گریز بهره بردار، فرایند های دانشگاهی تحول گریز، و جامعه محول و کیفیت خواه زمینه ساز شکست جریان توده ای شدن آموزش عالی در ایران و در برایند آن شکل گیری پدیده صندلی خالی شده است. این مطالعه می تواند به بازاندیشی جریان توده ای شدن آموزش عالی در ایران و در برایند آن مواجهه موثر با پدیده صندلی های خالی کمک نماید.