تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام

اندیشمندان حقوق عمومی در تبیین اندیشه «تفکیک قوا» آن را تضمینی برای امنیت و جلوگیری از استبداد دانسته‌اند. بدین‌روی این موضوع در حقوق اساسی بیشتر کشورها در جهت نظارت و محدودیت قدرت سیاسی نهادینه شده است. این مقاله با روش اسنادی و شیوه تحلیلی در تبیین موضوع، از منظر نظام سیاسی اسلام، به‌دنبال پاسخ به این پرسش محوری است که دیدگاه نظام سیاسی اسلام درباره تفکیک قوا چیست؟ مقاله حاضر بر این نظر است که تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام جایگاهی ندارد و در عصر حضور معصوم وجود ملکه عصمت، و در عصر غیبت شرط عدالت و پرهیزگاری فقیه جامع‏الشرایط به همراه نظارت بیرونی، موثرترین عامل مهار قدرت و جلوگیری از استبداد و فساد سیاسی است. در نظام ولایی، فلسفه وجودی قوای سه‌گانه، تخصصی بودن حوزه‌های حکومت و تقسیم کار میان آنان با هدف کارآمدی بیشتر نظام سیاسی است. این قوا هرچند مستقل از یکدیگرند، اما تحت اشراف ولی‌فقیه و به‌مثابه بازوان او، هریک‌ ‌بخشی از وظایف وی را بر عهده می‌گیرند.