طراحی مسیرهای چوبکشی در جنگل با استفاده از فرآیند تحلیل سلسه مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی

جنگل به عنوان یک منبع تجدیدشونده نقش موثر و مهمی در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد. در بهره‌برداری اصولی از جنگل‌های شمال، وجود یک شبکه جاده مناسب به همراه مسیرهای چوبکشی اساسی‌ترین نقش را ایفا می‌نماید. عملیات چوبکشی در جنگل یکی از مشکل‌ترین و پرهزینه‌ترین امور بهره‌برداری است. هدف از مطالعه حاضر طراحی مسیرهای چوبکشی پیشنهادی در جنگل با استفاده از فرآیند تحلیل سلسه مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی به منظور عملیات مجتلف بهره‌برداری است.

برای این منظور پارسل‌های 18 و 19 سری 4 بخش 2 نکا ظالمرود با مساحتی معادل 97 هکتار در نظر گرفته شده است. با توجه به عوامل موثر در طراحی مسیر چوبکشی یعنی شیب، خاک، زمین شناسی، موجودی در هکتار، آبراهه، جهت، تیپ جنگل، درختان مهم و ارتفاع، نسبت به تنظیم پرسشنامه اقدام و توسط متخصصان تکمیل و جمع‌آوری گردید. این عوامل به روش مقایسه دو به دو، در نرم‌افزار (EC) Expert Choice، وزن‌‌دهی شدند. سپس بر روی نقشه قابلیت عبور اراضی در محیط Arc viewبا استفاده از نرم‌افزار PEEGER سه گزینه طراحی شد. در نهایت مشخصات مسیرهای پیشنهادی با مسیر موجود مقایسه گردید. جهت مقایسه آماری بین مناسب‌ترین گزینه و مسیر موجود، از آزمون مربع کای استفاده گردید.

تجزیه و تحلیل لایه‌های مختلف بر اساس نظر کارشناسان، نشان داد که شیب با وزن نسبی 366/0 دارای بیشترین امتیاز و بعد از آن آبراهه 115/0 و در رده آخر ارتفاع از سطح دریا با وزن نسبی 026/0 دارای کمترین امتیاز است. نتایج حاصل از ارزیابی مسیرهای موجود و گزینه‌های پیشنهادی بر روی نقشه قابلیت عبور اراضی نشان داد که درصد عبور طول مسیر موجود از روی منطقه با توان مناسب نسبت به گزینه‌های پیشنهادی کمتر و درصد عبور مسیر موجود بر روی منطقه با توان نامناسب نسبت به گزینه‌های طراحی شده بیشتر است.

نتایج آزمون مربع کای نشان داد که مسیر پیشنهادی از لحاظ عبور از مناطق مناسب‌تر، به طور معنی‌داری (در سطح 95 درصد) بهتر از مسیر موجود بود (0001/0=p).