چارچوب طبقه بندی الگوهای مدل کسب وکار مدور از دیدگاه استراتژی های اقتصاد مدور

مدل های کسب وکار مدور، برای معضلات مدل‏های کسب وکار خطی فعلی، یعنی تولید بیش ازحد پسماند و کمبود شدید منابع راه حل مناسبی هستند و برای کسب مزیت رقابتی، کسب منافع اقتصادی و کاهش آسیب به محیط زیست، فرصت های مناسبی برای کسب وکارها به وجود می آورند. به‏منظور اجرای استراتژی‏های اقتصاد مدور در سطح کسب وکارها و ایجاد چارچوبی برای طراحی بهتر مدل‏های کسب‏ وکار مدور، هدف اصلی این پژوهش، ارایه چارچوبی برای شناسایی و طبقه ‏‏ بندی الگو ‏‏‏های مدل کسب وکار مدور، هم‏سو با راهبردهای اقتصاد مدور است.

در این پژوهش، از روش کیفی فرا ترکیب 7 مرحله ای ساندلوسکی و باروسو برای شناسایی الگو های مدل کسب وکار مدور و از روش طبقه ‏بندی نیکرسون برای طبقه‏ بندی الگوهای مدل کسب وکار مدور استفاده شد.

یافته نخست این پژوهش، دستیابی به فهرست جامع 29 الگوی مدل کسب وکار مدور همراه با نام الگو، تعریف و مصادیق است و یافته بعدی آن، ارایه چارچوب طبقه بندی جامع و کامل الگوهای مدل کسب وکار مدور، از منظر استراتژی‏های اقتصاد مدور است. در این چارچوب 11 بعد برای طبقه‏بندی 29 الگوی مدل کسب وکار شناسایی شد: 1. غیر‏مادی‏سازی؛ 2. کارایی مصرف؛ 3. تامین مدور؛ 4. تولید بهینه؛ 5. لجستیک معکوس و بهینه؛ 6. محصولات با عمر طولانی؛ 7. توسعه عمر مصرف محصولات و قطعات؛ 8. توسعه عمر مواد؛ 9. توسعه عمر منابع؛ 10. انجام‏ دهندگان فعالیت‏ها در شبکه ارزش مدور؛ 11. تسهیل‏ کنندگان فعالیت‏ها در شبکه ارزش مدور.

 نتایج این پژوهش مشخص کرد که برای توسعه کسب‏ وکارهای مبتنی بر اقتصاد مدور، چه نوع الگوهای مدل کسب‏ وکار مدوری وجود دارد. از سوی دیگر، ایجاد چارچوب طبقه ‏بندی راهبردها و مدل های کسب‏ وکار مدور نشان داد که چگونه می توان بین راهبردها و مدل های کسب‏ وکار مدور، هم‏سویی مناسبی ایجاد کرد. نتایج به ‏دست آمده از این پژوهش، به شرکت هایی که قصد دارند در سطح کسب‏ وکارشان از راهبردهای اقتصاد مدور بهره ببرند یا آنها را پیاده ‏سازی کنند، کمک می‏کند تا مدل‏های کسب‏ وکار مدور مناسب را شناخته و به ‏کار گیرند. شایان ذکر است که راهبرد شبکه ارزش مدور و الگوهای مدل کسب‏ وکار مدور متناسب با آن که بیانگر انواع شیوه ‏های همکاری بین بازیگران شبکه ارزش مدور است، برای اولین بار در این پژوهش معرفی شد.