بررسی تاثیر شاه شجاع بر اشعار حافظ و شعر قرن هشتم

شاه شجاع (733-786 ه.ق) سرآمدترین پادشاه خاندان مظفر و از بزرگترین پادشاهان قرن هشتم در ایران است. او به شعر و ادب و تربیت علما و شاعران علاقه داشته و بسیاری از آنان را در دربار خود گرد آورده بود. او مخاطب اصلی اشعار حافظ است. در این مقاله بر آنیم به نقش و تاثیر شاه شجاع بر اشعار حافظ بپردازیم. برای این منظور ضمن معرفی شاه شجاع و بیان نقش او در روند علمی و ادبی قرن هشتم، به ارایه دو غزل تازه یافت شده از او پرداختیم و این دو غزل را از نظر سبکی با دو غزل از حافظ که در استقبال از همین دو غزل شاه شجاع سروده شده است، مقایسه کردیم.

پژوهش پیش رو مطالعه ای نظری به شیوه پژوهش کتابخانه ای است. محدوده و جامعه مورد مطالعه، کتابهای مربوط به تاریخ، ادبیات و شعر قرن هشتم و نیز نسخه های خطی‌ای بوده که اشعاری از شاه شجاع را در خود گنجانده است.

از شاه شجاع دیوانی شامل اشعار عربی و فارسی و نیز نامه هایی بجا مانده که از شناخت وی از شعر شاعران بزرگی چون سعدی و فردوسی حکایت دارد و حتی اشعاری از این شاعران را تضمین کرده و دستی نیز در نقد شعر داشته است.

شاه شجاع بعنوان مخاطبی فرهیخته و اهل ذوق و ادب، علاوه بر فهمیدن اشعار حافظ و دیگر شاعران، در شکل گیری و نوع شعر آنها نیز بی تاثیر نبوده است؛ بگونه ای که حافظ دو غزل در استقبال از غزلهای او سروده است، سلمان ساوجی مطلع قصیده خود را بدلیل انتقاد شاه شجاع تغییر داده و عزالدین مطهر پنج بیت از ابیات شاه شجاع را در قصیده خود تضمین کرده است.