سمیت تنفسی و اثر دورکنندگی اسانس گیاه مریم گلی Salvia bracteata روی چهار گونه آفت انباری

در جستجو برای دستیابی به روشی کاربردی و با استفاده از مواد طبیعی برای کنترل آفات انباری، سمیت تنفسی و دورکنندگی اسانس گیاه مریم گلی Banks and Soland (Lamiaceae) Salvia bracteata روی حشرات کامل چهار گونه آفت انباری شامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات (Col.: Bruchidae) Callosobruchus maculatus F.، شپشه آرد Triblium castaneum Herbst (Col.: Tenebrionidae)، شپشه برنج Sitophilus oryzae L. و شپشه گندم S. granarius L. (Col.: Curculionidae) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط دمایی 30 ± 2 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 60 ± 5 درصد و تاریکی انجام شد. تیمارها برای سمیت تنفسی در قالب طرح اسپلیت پلات و اثر دورکنندگی در قالب طرح کاملا تصادفی بر اساس آزمایش فاکتوریل در پنج تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در سمیت تنفسی با افزایش غلظت، درصد مرگ و میر افزایش یافت و پس از 48 ساعت در بالاترین غلظت (0.926 ml/ml) به ترتیب 76.52، 75.15، 76.26 و 78 درصد برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آرد، شپشه برنج و شپشه گندم بود. مقادیر LC50 محاسبه شده به ترتیب 0.188، 0.293، 0.252 و 0.231ml/ml برای حشرات فوق الذکر بود. اسانس گیاهی به طور معنی داری اثر دورکنندگی روی حشرات مورد مطالعه داشته و در غلظت زیر کشندگی (0.03 ml/ml) باعث دور کردن حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات، شپشه آرد، شپشه برنج و شپشه گندم به ترتیب 38.11، 46.42، 41 و 43.70 درصد گردید. با توجه به اینکه اسانس گیاه مریم گلی روی آفات انباری مختلف مربوط به سه خانواده متفاوت فوق اثر مرگ و میر بالایی نشان داده، بنابراین به نظر می رسد اسانس این گیاه می تواند روی طیف وسیعی از آفات انباری موثر باشد.