چالش های آموزش مجازی در دوران پاندمی کووید-19: یک پژوهش کیفی

اپیدمی ویروس کرونا هم‌زمان با سایر کشورهای جهان در ایران نیز لزوم رعایت فاصله اجتماعی و قرنطینه خانگی را مطرح و درنتیجه، ادامه آموزش حضوری را با اختلال مواجه کرد و آموزش مجازی راهکاری برای عدم توقف آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها انتخاب شد. راهکاری که گرچه برای عدم توقف آموزش در کشور اتخاذ شده بود، اما دانشجویان و دانشگاه‌ها را با چالش جدید و پیچیدگی‌های خاصی روبه‌رو کرد. این مطالعه کیفی با هدف تبیین تجربیات مدرسین دانشگاه از مشکلات و چالش‌های آموزش مجازی در دوران پاندمی کووید-19طراحی و اجرا شد.

این مطالعه یک پژوهش کیفی است که با روش تحلیل محتوای قراردادی با هدف پاسخ به سوال «تجربه مدرسین دانشگاه از چالش‌های آموزش مجازی در دوران پاندمی کووید-19 چیست؟» انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل 24 نفر از مدرسین رشته‌های مختلف علوم پزشکی مانند پرستاری، مامایی، فیزیوتراپی، پزشکی، تغذیه و کاردرمانی در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی دولتی و آزاد بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. مدرسین رشته‌های مختلف در دانشگاه با مرتبه علمی حداقل مربی که همچنین دارای حداقل 3 سال سابقه تدریس بودند برای شرکت در پژوهش وارد مطالعه شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با سوالات باز استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی با روش لاندمن و گرانهایم و با استفاده از نرم‌افزار مکس کیودا انجام شد.

یافته‌ها:

 دامنه سنی مشارکت‌کنندگان 30 تا 55 سال بود. 62/5 درصد مدرسین شرکت‌کننده، زن بودند. سابقه تدریس شرکت‌کنندگان از 3 تا 26 سال متغیر بود. از نظر مرتبه علمی 58 درصد استادیار، 20 درصد مربی، 16 درصد دانشیار و 6 درصد استاد تمام بودند. چالش‌های آموزش مجازی در سه طبقه اصلی شامل مشکلات فناوری، مشکلات فرایند تدریس و بستر تعاملی ضعیف و 12 زیرطبقه از تجربیات اساتید دانشگاه در رابطه با مشکلات آموزش مجازی استخراج شدند.

نتیجه‌گیری:

 با توجه به طولانی بودن تعطیلی دانشگاه‌ها و استفاده بلندمدت از آموزش مجازی، به نظر می‌رسد در دوران پیش‌رو نیز بخشی از آموزش‌ها به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد. بنابراین لازم است مدیران و سیاست‌گذاران نظام آموزشی برنامه‌هایی برای رفع این مشکلات طراحی کنند تا با نهادینه شدن آموزش الکترونیک از این پتانسیل برای گسترش و سهولت یادگیری فراگیران استفاده شود.