تاثیر برنامه های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات کاران استان مازندران

سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم نیازمند دانش مناسب است. هدف این پژوهش شناخت تاثیر برنامه های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات کاران بود. دیدمان این پژوهش کمی و تحقیقی کاربردی بوده و از روش علی-مقایسه ای استفاده شد. داده ها با کاربرد مصاحبه های ساختارمند از طریق پرسشنامه در سال 1400-1399 گردآوری شدند. حجم نمونه با کاربرد فرمول کرجیسی و مورگان 276 نفر از 99897 باغدار مرکبات استان مازندران تعیین شد و با کاربرد روش نمونه گیری چندمرحله ای گزینش شدند. دانش و ادراک باغ داران و دسترسی آنان به برنامه های ترویجی با مقیاس ترتیبی اندازه گیری شدند. روایی پرسشنامه توسط چندتن از متخصصان دانشگاهی و پژوهشگران و پایایی پرسشنامه از طریق آزمون پیشاهنگ با 30 نفر از باغ داران بررسی شد و تحلیل مقدار ضریب تتای ترتیبی (0/92) برای شاخص دانش در بررسی نهایی تایید شد. داده ها از طریق آمار توصیفی، همبستگی و رگرسیون ترتیبی با کاربرد نرم افزار SPSS تحلیل شدند. از دید باغ داران، باغ های مرکبات در برابر نوسان های اقلیمی حساسیت و آسیب پذیری بالایی داشتند. دانش باغ داران در مورد راهکارهای بلندمدت و کوتاه مدت در برابر تغییرپذیری های اقلیمی به ترتیب درسطح کم و متوسط ارزیابی شد. دسترسی باغ داران به مروج ها و رسانه های ارتباط ها جمعی تاحدی و به برنامه های گروهی ترویج در حدکم وجود داشت، ولی کسب اطلاعات اقلیمی از آنان در سطح کم بود. بین میزان ارتباط باغ داران با هر یک از کنشگران نظام دانش کشاورزی و میزان کسب اطلاعات از آنان همبستگی مثبت معنی داری وجود داشت. احتمال تغییرسطوح متغیر وابسته در رگرسیون ترتیبی نشان داد که دانش باغ داران تحت تاثیر معنی دار ادراک از رخداد تغییرپذیری های اقلیمی سرمازدگی (2/394=R2Pseudo) و افزایش دما (0/580=R2Pseudo)، کسب اطلاعات از پژوهشگران (1/473=R2Pseudo)، و برنامه های رادیویی و تلویزیونی (1/060=R2Pseudo) است. گسترش و تقویت برنامه های گروهی و جمعی ترویج، تعامل های بین پژوهشگران و کشاورزان، و برنامه های مروج ها در مورد شناخت و سازگاری با تغییر اقلیم پیشنهاد می شود.