مطالعات ترجمه و ادبیات تطبیقی: ایده ای نویافته در مقامات حمیدی

پژوهش حاضر به‌منظور یافتن نشانه‌ای از ایده‌های بومی فن ترجمه، «مقامات حمیدی» اثر قاضی حمیدالدین بلخی را مطالعه و بررسی کرده است. بدیهی است که تاریخ مطالعات ترجمه به سه دوره پیشازبانی (لفظ به لفظ)، زبانی (زبان‌شناختی) و پسازبانی (فرهنگی) تقسیم‌شده است. باتوجه‌به آخرین دوره، امروزه این تصور وجود دارد که فرهنگ‌ها بر اساس نیازهایشان ترجمه می‌کنند. نظر به این‌که یافته‌های پژوهش حاضر، وجود این اندیشه را در دیباچه مقامات حمیدی ردیابی کرده است، باید به این نکته مهم توجه کرد که قاضی حمیدالدین قرن‌ها قبل‌تر از صاحب‌نظران کنونی، به مسایل فرازبانی و فرهنگی در امر ترجمه اشاره کرده و ایده مترجم مولف را به صحنه مطالعات ترجمه آورده است. موضوع این پژوهش از حیث روش، ماهیتا کتابخانه‌ای، و شیوه انجام آن، توصیفی-تحلیلی است. یافته‌ها بیانگر آن است که حمیدی ایده عبور از ترجمه‌های وفادار به زبان مبدا را باهدف جلب رضایت کاربران زبان مقصد و نیز تقویت زبان و ادبیات جامعه هدف، در دیباچه مقامات خود مطرح کرده است تا زمینه حرکت به سمت بازنویسی و بازآفرینی متون مبدا به زبان مقصد فراهم آید. وی برای عملی ساختن این ایده، به بازآفرینی مقامات همدانی و حریری در زبان فارسی پرداخته است.