بررسی آثار ضد التهابی و ضد دردی گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L) در حیوان آزمایشگاهی

بررسی و مطالعه آثار فارماکولوژیک گیاهان دارویی و ترکیبات طبیعی در حیوانات آزمایشگاهی یکی از مهم ترین بخش های مطالعات انتوفارماکولوژی (Ethnopharmacology) را در دنیا تشکیل می دهد. بدین وسیله خواص ویژه درمانی که در طب سنتی و عامیانه برای هر یک از گیاهان دارویی قایل شده اند به بوته آزمایش گذاشته و صحت و سقم ادعاهای مذکور ارزیابی قرار می گیرد از این رو گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L) از تیره جعفری جهت ارزیابی آثار فارماکولوژیکی (ضد التهابی و ضد دردی) انتخاب گردید. در این تحقیق ابتدا طبق روش های استاندارد از دانه های گیاه، عصاره تام هیدروالکلی و عصاره پلی فنلیک تهیه و تغلیظ گردید. همچنین اسانس دانه گیاه گشنیز با استفاده از دستگاه سوکسله و حلال پنتان استخراج گردید و مورد آنالیز گاز کروماتوگرافی (GC)و گاز کروماتوگرافی / طیف نگار جرمی (GC/MS) قرار گرفت. جهت بررسی اثر ضد التهابی از تست کاراژینان استفاده شد. در این تست 100میکرو لیتر سوسپانسیون کاراژینان (%1 w/v) در کف پای پوست رات تزریق شد و حجم پای رات در زمان صفر و سه ساعت بعد از تزریق کاراژینان با دستگاه پله تیز مو گراف اندازه گیری شد. ضمنا عصاره ها و اسانس گیاه یک ساعت قبل از تزریق کاراژینان از راه خوراکی تجویز شد. جهت بررسی اثر ضد دردی از تست های فرمالین و رایذینگ استفاده شد. در تست رایذینگ اسید استیک 1% به میزان 1 ml/ 100g در صفاق موش سوری تزریق شد و تعداد رایذها 10 دقیقه بعد از تزریق اسید استیک به مدت 10 دقیقه شمارش گردید. در تست فرمالین 50 میکرو لیتر فرمالدئید 2.5% در کف پای موش سوری تزریق گردید و زمان لیسیدن پا در زمان 0-5 (فاز حاد) و 20-25 (فاز مزمن) دقیقه پس از تزریق فرمالدئید توسط کرونومتر اندازه گیری شد. بررسی های انجام شده با دستگاه GC و GC/MS نشان داد که اسانس دانه گشنیز محتوی 83.1% لینالول است. در تست کاراژینان هیچکدام از فراکسیون های گیاه موثر واقع نشد. در تست رایذینگ نیز تنها اسانس از راه خوراکی4ml/100g)) با P<0.01 موثر بود. اما در تست فرمالین در هر دو فاز (حاد و مزمن) تمام فراکسیون ها به طور تقریبا کامل توانستند زمان لیسیدن پا را در موش سوری کاهش دهند به نظر می رسد که اسانس گشنیز به علت داشتن درصد بالای لینالول اثر ضد درد داشته باشد.