بررسی ویژگیهای سبکی دیوان ساغر کنگاوری

میرزاجعفر کنگاوری متخلص به ساغر از عالمان و شاعران بزرگ مکتب ادبی کرمانشاه در قرن سیزدهم، مقارن با حکومت سلسله قاجاریان در ایران است. وی از شاعران برجسته دوره بازگشت و نیز از تاثیرگذاران شکل‌گیری این مکتب در دیار کرمانشاه است که مرتبه علمی و ادبیش چندان شناخته شده نیست. دیوان اشعار او در قالب غزل و رباعی سروده شده که هدف اصلی این جستار نیز تعیین مختصات سبکی و نوآوریهای موجود در این اشعار است.

پژوهش حاضر بر مبنای مطالعات توصیفی و تحلیلی، بشیوه جستجوی کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است. محدوده و جامعه مورد مطالعه دیوان ساغر کنگاوری به شرح، تحشیه، تعلیقه و تصحیح محمدابراهیم مالمیر و مریم غفوریان است که توسط انتشارات انصاری بچاپ رسیده است.

نوآوری در زمینه ترکیب واژگان و نگاه سرشار از ذوق عرفانی شاعر به پدیده های طبیعت در شعر ساغر نمود خاصی پیدا کرده است. استناد به منابع غنی فرهنگ قرآنی، اسطوره های ملی و نیز یادآوری اماکن تاریخی و فرهنگ عامه از دیگر مشخصات شعر ساغر بشمار میروند. کاربرد تشبیه، استعاره، مجاز و ایهام نیز بسامد بالایی در شعر ساغر دارند که در مجموع سبب ایجاد تصاویر نو و مضامینی لطیف و دلنشین شده اند.

غزلیات ساغر بلحاظ اشارات زبانی به وضوح و شیوایی سبک خراسانی و بیشتر پیرو سبک اشعار حافظ، سعدی، و وحشی بافقی است. همچنین این غزلیات بلحاظ مضمون و محتوا شامل احساسات عاشقانه و عواطف عارفانه به سبک قدمای مکتب عراقی است. ساغر در رباعیات خود نیز به زیبایی هرچه تمامتر به تکرار همان مضامینی میپردازد که در غزلیاتش مطرح شده اند.