خواص درمانی و کاربردی گیاه خرنوب: از دستورات طب سنتی تا یافته های جدید

 خرنوب (Ceratonia siliqua L.) یک گیاه خوراکی است که به‌طور وسیع در صنایع غذایی و طب سنتی استفاده می‌شود. این گیاه دارای خواص دارویی در درمان سرفه، برونشیت، اسهال، تصفیه خون، اشتهاآور، برطرف‌کننده تورم ریه‌ها است و به‌عنوان خلط‌آور، کاهنده کلسترول و تقویت قوای جنسی کاربرد دارد. امروزه علاوه بر تایید کاربرد‌های سنتی آن، خواص درمانی جدیدی از این گیاه ‌شناسایی و معرفی شده است. هدف مطالعه مروری حاضر، تعیین کاربردهای درمانی و خواص فارماکولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه خرنوب در طب سنتی و یافته‌های جدید مطالعات تجربی بود.

این مطالعه یک مرور سیستماتیک است که بر اساس چک لیست PRISMA با کلید واژه‌های خرنوب "Ceratonia siliqua"، اثر درمانی "therapeutic effect" و مطالعات آزمایشگاهی "experimental studies" و بدون محدودیت زمانی انجام گرفت. 181 عنوان مقاله از پایگاه‌های اطلاعاتی Pubmed، SID، Since Direct و موتور جستجوی Google از انواع مطالعات مروری و تجربی مرتبط با خواص آن استخراج گردید. پس از چند مرحله پایش عناوین و بررسی خلاصه مقالات و حذف موارد غیر مرتبط (گیاه‌شناسی و تکثیر گیاهی)، در نهایت 46 مقاله در برگیرنده کاربردهای درمانی خرنوب در طب سنتی و مطالعات آزمایشگاهی آن، انتخاب و وارد مطالعه شدند.

 در طب سنتی کشورهای مختلف برای خرنوب، خواص درمانی متعددی مطرح شده است که اغلب آنها به محتوای آنتی‌اکسیدانی، وجود تانن و ساپونین نسبت داده می‌شوند. خرنوب دارای ترکیبات متعدد و متنوعی با خواص ضد‌دیابتی، ضد‌تکثیری و ضدسرطانی است. اخیرا تحقیقات زیادی در زمینه ‌شناسایی و تایید خواص دارویی خرنوب صورت گرفته و خواص مختلف آن از جمله اثر بر شاخص‌های تولید مثل، خواص ضدمیکروبی و ضددیابتی، محافظت کبدی و کلیوی و محافظت‌کننده انجماد گامت‌ها، تایید شده است.

خرنوب دارای خواص متنوع زیستی است و به‌عنوان گیاهی ارزشمند در تحقیقات پزشکی مطرح است که به بهبود سلامت و ممانعت از برخی بیماری‌ها کمک می‌کند.