بررسی اثرات عوامل اقتصادی و اجتماعی بر سلامت در ایران

سلامت افراد در جامعه تحت تاثیر متغیرهای محیطی، اقتصادی و اجتماعی قرار می‌گیرد که توجه به آنها از بعد سیاست گذاری و کاهش نابرابری‌ها، مدیریت و کنترل تقاضا برای خدمات سلامت بسیار مهم است. براین اساس، هدف از پژوهش حاضر تعیین اثرات برخی عوامل اقتصادی-اجتماعی بر سلامت است.

پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی و مقطعی است. در مرحله اول، متغیرهای وابسته و توضیحی در پاسخ به سوال پژوهش مبنی بر برآورد اثرگذاری عوامل اقتصادی و اجتماعی بر شاخص های سلامت شناسایی شدند. در مرحله دوم داده های مورد نیاز برای متغیرهای در نظر گرفته شده در پژوهش از منابع موجود و در دسترس استخراج شد و در مرحله سوم، با استفاده مدل آماری و تحلیلی تخمین رگرسیونی، همبستگی بین متغیر‌های وابسته و توضیحی یا اثرگذار مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت.

متغیرهای مورد مطالعه، شامل مجموعه ای از عوامل اقتصادی- اجتماعی و شاخص‌های سطح سلامت از جمله سطح درآمد خانوار، وضعیت اشتغال، نرخ مشارکت اقتصادی در جامعه، بعد خانوار، قیمت خدمات سلامت، جمعیت سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال، سال های امید زندگی و سال های عمر از دست رفته کودکان زیر یک سال به علت مرگ بودند. نتیجه تخمین ضرایب کشش در معادلات نشان می دهد که کشش شاخص سلامت امید زندگی نسبت به درآمد، شاخص قیمت سلامت، نرخ بیکاری، بعد خانوار به ترتیب (0.023)، (0.060)، (0.010-)و(0.171-) در سطح معنا‌داری زیر 4درصد برای همه متغیرها به جز نرخ بیکاری بوده و کشش شاخص سوءتغذیه کودکان زیر 5 سال نسبت به درآمد، شاخص قیمت سلامت، نرخ مشارکت اقتصادی و بعد خانوار به ترتیب (0.601)، (1.430)، (1.733-)و(2.268) در سطح معنا‌داری زیر 8درصد برای همه متغیرهای معادله به جز نرخ مشارکت اقتصادی است. حجم نمونه در جمعیت سوءتغذیه کودکان 19270 نفر از کودکان زیر 5 سال استان‌های کل کشور و حجم نمونه در متغیرهای اقتصادی اجتماعی کل جمعیت کشور در سال 1395 بود.

در این پژوهش به منظور بررسی تاثیرگذاری عوامل اقتصادی-اجتماعی موثر بر سلامت، تاثیر عواملی از جمله درآمد خانوار، وضعیت اشتغال، نرخ مشارکت اقتصادی در جامعه، بعد خانوار، قیمت خدمات سلامت بر شاخص های سلامت و بیماری با تشکیل تابع سلامت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این اکثر این عوامل بر سلامت جامعه موثر هستند و سیاست‌گذاران سلامت با توجه به این عوامل می توانند بر سلامت و نابرابری‌های سلامت، تقاضا برای خدمات سلامت و هزینه های سلامت تاثیرگذار باشند.