رساله جمالیه» مولانا یعقوب چرخی (م 851 ق)

«رساله جمالیه» یا «رساله حوراییه» از آثار مولانا یعقوب چرخی در شرح رباعی شیخ ابوسعید ابوالخیر (357-440 ق) با مطلع «حورا به نظاره نگارم صف زد» است. به گفته خود چرخی، او این رساله را به خواهش درویشی صادق و دوستی موافق و با توجه به اشارات این رباعی به صفت جمال و جلال حق (تعالی) نوشت. پیش از چرخی، شمس مغربی (749-809 ق)، شاه نعمت لله ولی (731-834 ق) و شاه قاسم انوار (757-837 ق) نیز به شرح این رباعی ابوسعید پرداخته اند، اما این رساله که نام دیگرش «جمالیه» است، به رغم اختصارش، دیدگاه عارفی نقشبندی را دراین باره به نیکی بازمی تابد. چرخی در این رساله با تاویل این رباعی که به صفت جمال وجلال حق اشارت می کند، آن را به معنای سوره فاتحه مشیر می داند و از همین روی، آن را بر پایه آیات مبارکه سوره فاتحه الکتاب و احادیث نبوی تفسیر و تاویل می کند. این مقاله با توجه به اهمیت این رساله در فهم چارچوب های فکری عرفای نقشبندی، به شناسایی و بررسی رساله حوراییه مولانا یعقوب چرخی و دیگر رساله های هم نام آن می پردازد.