نقش قارچ های اندوفیت جداسازی شده از سرخدار بومی ایران (Taxus baccata) در کنترل زیستی قارچ بیمارگر Fusarium oxysporum

درخت سرخدار از سوزنی برگان بومی ایران است. این گیاه منبع اصلی داروی ضد سرطان تاکسول می باشد. تحقیقات نشان داده که  سرخدار با قارچ های درون زی همزیستی دارد. این اندوفیت ها با تولید متابولیت های ثانویه ای که در اختیار میزبان خود قرار می دهند سبب افزایش دسترسی مواد غذایی، مقاومت به آفات، بیماری ها و تنش های محیطی می شوند. جداسازی و توصیف این نوع از ریزجانداران می تواند در جهت کشف گونه های جدیدی با پتانسیل تولید ترکیبات ضدمیکروبی مهم باشد. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر قارچ کش های سیستمیک و اثرات آنتاگونیستی قارچ های اندوفیت جداسازی شده از سرخدار علیه قارچ بیمارگر Fusarium oxysporum صورت پذیرفت.

مواد و روش ها:

 این پژوهش در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. برای جداسازی اندوفیت ها از دو گروه از گیاهان استفاده شد که شامل گیاهان تیمار شده با قارچکش سیستمیک (رورال-TS و فوزتیل آلومینیوم) و شاهد بود. اعمال تیمارها به صورت محلول پاشی برگی و در سه دوره به فاصله هفت روز انجام گردید. پس از اتمام محلول پاشی، از بخش های ریشه، ساقه و برگ گیاهان آزمایشی جهت جداسازی اندوفیت استفاده شد. از اندوفیت های جداسازی شده منتخب نیز جهت تعیین درصد بازدارندگی علیه بیمارگر F. oxysporum استفاده شد. در نهایت شناسایی مولکولی سویه های منتخب و تاثیرگذار از قارچ های اندوفیت جداسازی شده انجام شد.

یافته ها: 

نتایج نشان داد که تمامی قارچ های اندوفیت جداشده از گیاهان سرخدار دارای قدرت مهار رشد بیمارگر بودند. بر اساس بررسی های مولکولی، پنج سویه از قارچ های اندوفیت شناسایی شده متعلق به جنس های Fusarium، Phomopsis و Colletotrichum بودند. قارچ های شناسایی شده از نمونه های گیاهی که با قارچ کش فوزتیل آلومینیوم تیمار شدند، بیشترین تاثیر بازدارندگی را نشان دادند. از بین قارچ های شناسایی شده، قارچ Fusarium solani با 71/81 درصد مهارکنندگی، بالاترین قدرت بازدارندگی را داشت که از سرخدار تیمار شده با قارچ کش سیستمیک رورال-TS به دست آمد. کمترین میزان بازدارندگی با درصد بازداری 12/97 در قارچ اندوفیت Phomopsis sp. جداسازی شده از گیاهان شاهد حاصل شد.

نتیجه گیری:

 با استناد به نتایج، قارچ های اندوفیت جداسازی شده از سرخدار بومی ایران، توانایی بالایی برای مقابله بیولوژیک علیه بیمارگر F. oxysporum دارند. علاوه بر این، به نظر می رسد قارچ کش های سیستمیک مورد آزمایش به صورت غیرمستقیم با همراهی قارچ های درون زی، از گیاه در برابر بیمارگرها محافظت می نمایند.