بررسی و مقایسه «مبانی تصمیم گیری وانتخاب» در قرآن و روانشناسی

بهبود عملکرد انسان و نیل به‌سوی اهدافش زمانی امکان پذیر است که تصمیمات و انتخاب های وی مبتنی بر انتخاب-های نیکو و چه‌بسا بهترین انتخاب باشد، و بدین‌صورت است که انسان می‌تواند بهترین سرنوشت را برای خود رقم زند. مقوله ی"انتخاب"، مسیله ای است که هم در علم روانشناسی و هم در علوم اسلامی مبحث گسترده ای را توام با مبانی خاص، به خود اختصاص داده است؛ به‌طورکلی مسیله‌ی انتخاب و تصمیم‌گیری، در دو بخش عمده‌ی"مواضع اختیار گرایی در انتخاب‌گری" و"مراحل تصمیم گیری"قابل تقسیم بندی و بررسی است؛"مواضع اختیار گرایی در انتخاب‌گری" به حوزه ی اختیار انسان و تبیین چهارچوب های آن در بحث انتخاب و گزینش های انسان پرداخته که روانشناسان در دو بخش"روانشناسی جدید" و"روانشناسی قدیم"، مبانی جداگانه‌ای را برای آن مطرح کرده‌اند. گستردگی این مقوله در علم روانشناسی و راه یافتن به زندگی انسانی تا جایی است که بایستی مبانی مطرح از سوی این علم، همسویی با مبانی بیان‌شده در قرآن و روایات شریفه، که شامل کامل‌ترین وبرترین راهبردهای زندگی انسان است، داشته و مورد تایید آن بوده باشد. تحقیق حاضر به دنبال این بوده تا نخست با بهره گیری از آیات شریفه ی قرآن کریم و روایات معصومین(ع)،"مبانی انتخاب" مطرح در علوم اسلامی را برداشت نموده و در طی یک مقایسه ی تطبیقی با مبانی مطرح در علم روانشناسی، به شباهت ها و افتراقات میان این دو حوزه بپردازد، و درنهایت، اصول و مبانی"انتخاب" مورد تایید آموزه‌های اسلامی را برداشت نموده، تا انسان در این راستا بتواند با بهره گیری از این مبانی یادشده، در تمامی گزینش ها و انتخاب های زندگی خود، انتخابی شایسته و چه بسا،"بهترین انتخاب" را داشته باشد. این پژوهش به روش کتابخانه ای و از نوع توصیفی تحلیلی می باشد. در مقام قیاس، در حوزه‌ی"مبانی انتخاب"مطرح‌شده میان قرآن کریم و روایات شریفه، و نیز علوم تربیتی و روانشناسی، نتایج حاکی از آن است که میزان اشتراک در آموزه‌های قرآن کریم و روایات شریفه با مبانی انتخاب‌گری در حوزه‌ی "روانشناسی جدید" بسیار بوده، درحالی‌که افتراقات چشمگیری میان این آموزه‌ها و حوزه‌ی"روانشناسی سنتی(قدیم)" وجود دارد. بررسی در باب بخش دوم(مراحل تصمیم‌گیری) نیز نشان داده است که مراحل حل مسیله و انتخاب گری مورد تایید و بیان روانشناسان، با مراحل انتخاب‌گری به‌دست‌آمده از آیه‌ی شریفه‌ی 159 سوره آل‌عمران، غالبا منطبق بر هم بوده و درجاهایی همپوشانی داشته‌اند.