مطالعه تطبیقی جهان های موازی فیزیک و جهان های ممکن دیوید لوئیس

در نگاه نخست به نظر می رسد می توان شباهت هایی بین جهان های ممکن مورد نظر لوییس و نظریه جهان های موازی فیزیک یافت. هر دو این نظریات به امکان وجود جهان هایی بیش از جهانی که در آن زندگی می کنیم، اشاره دارند. پس از رساله اورت، توجه فیزیک دانان به چندجهانی و جهان های موازی جلب شد. اکنون جهان های موازی یکی از نظریه های مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران حوزه فیزیک است. دیوید لوییس با تکیه بر فیزیکالیسم و ریالیسم موجهاتی از جمله طرفداران نظریه جهان های ممکن است. در این مقاله کوشیده ایم با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی ابتدا مبانی دو نظریه را تبیین کرده و سپس نظریه لوییس را در مورد جهان های ممکن با توجه به نظریه جهان های موازی مورد بررسی قرار دهیم. هر دو نظریه وجود جهان های دیگر را ممکن می دانند. نظریه لوییس شش ویژگی اصلی دارد: 1- وجود و واقعیت جهان های ممکن، 2- عدم وجود رابطه علی میان جهان های ممکن، 3- شباهت جهان های ممکن با جهان ما و تفاوت در محتوای جهان ها، 4- عدم امکان تقلیل جهان های ممکن، 5- نمایه ای بودن واقعیت و 6- اتحاد مکان- زمان اجزای هر جهان و مجزا بودن روابط زمان-مکان جهان ها. نتایج پژوهش نشان می دهد در صورتی که جهان های موازی، زمانی به عنوان یک حقیقت علمی مورد تایید قرار بگیرند، آنگاه ممکن است ویژگی های دوم، سوم و ششم نظریه لوییس با واقعیت فیزیکی در تضاد قرار بگیرند. در صورت وجود تضاد -به جهت بنیادی بودن این ویژگی ها- نظریه جهان های ممکن لوییس دچار تزلزل فراوان خواهد شد.