بررسی تطبیقی مفهوم و کارکرد تفکیک قوا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و پاکستان

حکومت کنندگان در هر کشور نسبت به حکومت شوندگان محدودتر هستند که وظیفه ی تصویب قوانین، اجرا و حل وفصل اختلافات ناشی از آن را در کشور به عهده دارند. تفکیک و توزیع قدرت در قوای مقننه، مجریه و قضاییه و کارکردهای هرکدام از این قوا ابزاری برای جلوگیری از تمرکز قدرت در دست گروه و شخص خاصی است که به آن اصل تفکیک قوا می گویند. این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سوال است که تفکیک قوا در قوانین اساسی جمهوری اسلامی ایران و پاکستان چگونه است و به عبارت بهتر به مقایسه و ارزیابی نقاط اشتراک و افتراق مفهوم و کارکرد تفکیک قوا در نظام های حقوقی جمهوری اسلامی ایران و پاکستان می پردازد. یافته ی اولیه حاکی از آن است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل 57 تفکیک نسبی و استقلال قوا به رسمیت شناخته شده و هر قوه صلاحیت های اختصاصی خود را زیر نظر ولی فقیه اعمال می کند. در قانون اساسی جمهوری اسلامی پاکستان هرچند نامی از تفکیک قوا نیامده، لیکن در اصول متعدد به وظایف خاص هر قوه و کارکرد تفکیک قوا اشاره گردیده است. نقاط ضعف و قوت نهاد تفکیک قوا در دو کشور می تواند برای کارکرد بهتر این نهاد مفید باشد.