بررسی روش کلامی حسین علی شاه اصفهانی در رد پادری

ظهور دین اسلام به عنوان ناسخ ادیان و شرایع پیشین، واکنش دیگر ادیان، به ویژه مسیحیت را که دین رقیبی می دانستند، برانگیخت. این واکنش ها و مواجهات به خصوص با ورود به عرصه استعمار فزونی یافت و در قالب گفت وگوها، مباحثه ها و نوشتن رساله ها در رد همدیگر خود را نشان داد. رد پادری، نوشته حسین علی شاه اصفهانی، یکی از ردیه های مهم در پاسخ به مدعای غربیان است. این ردیه، جوابیه ای در رد سخنان هنری مارتین، مشهور به پادری است که به عنوان مامور انجمن مبلغان مسیحیت، سفری به ایران داشت. در این کتاب، به مسایل مهمی همچون نفی اعجاز نبوی، اختلاف مسیحیت و اسلام و افترایاتی که به شخصیت پیامبر اسلام وارد شده، پاسخ داده شده است. در مقاله حاضر، پس از بررسی کوتاه زندگی سیاسی و تبلیغی هنری مارتین، روش کلامی اصفهانی بررسی شده است. همچنین، در تکمیل سخنان اصفهانی، یافته های دیگر اندیشمندان حوزه کلام و تاریخ ذکر شده است. نتایج نشان داد که اصفهانی، بر معتقدات طرف مقابل تاکید خاصی داشت و با تکیه بر براهین عقلی، استفاده از استدلال تمثیلی و قواعد کلامی، ایرادهای پادری را پاسخ گفته است، اما گاه تمامی جوانب را در نظر نگرفته، و استدلال های جدلی نیز در اثرش دیده می شود.