شناسایی عوامل موثر بر تحولات الگوی سکونت شهری از منظر بوم شناسی اجتماعی در ابعاد مختلف به روش تحلیل محتوا

اهداف :

شهرها به دلیل برخورداری از ویژگی های خاص اقتصادی و اجتماعی همواره جاذب جمعیت بوده اند. البته این تحرکات جغرافیایی، خاص مهاجران نبوده و ساکنین شهرها نیز با هدف ارتقاء پایگاه اجتماعی، دایما در حال تغییر محل سکونت خود هستند. مجموعه این تحولات اجتماعی-فضایی، تاثیرات به سزایی بر الگوی سکونت شهری می گذارد که پیچیدگی فرآیند برنامه ریزی شهری را دوچندان می کند. لذا آگاهی از عوامل موثر بر این تحولات، بسیار ضروری است. از این رو، مقاله حاضر از طریق رویکرد بوم شناسی اجتماعی، به شناسایی عوامل موثر بر الگوی سکونت شهری پرداخت.

روش شناسی: 

این پژوهش با روش تحلیل محتوا و در سال 1400 انجام شد. انتخاب محتوا از میان منابع انگلیسی، از صاحب نظران بوم شناسی اجتماعی و به شرط پرداختن به مباحث مرتبط با سکونت شهری، انتشار در بازه زمانی 1925 به بعد و در دسترس بودن نسخه الکترونیکی انجام شد. نهایتا 18 مطالعه دست اول انتخاب و فرآیند خلاصه سازی، کدگذاری و مقوله بندی صورت پذیرفت. در آخر، مفاهیم، مقوله ها و عوامل تحقیق، تحت تحلیل های کمی قرار گرفتند.

یافته ها از تحلیل متغیر اول نشان داد که به ترتیب، مفاهیم با ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بیشترین فراوانی را داشتند. یافته ها از تحلیل متغیر دوم نیز حاکی از این بود که از بین عوامل 10گانه موثر بر الگوی سکونت، عوامل "فاصله اجتماعی" و "تحرک اجتماعی-فضایی" بیشترین فراوانی را دارند. یافته های ناشی از تحلیل همبستگی میان این عوامل نیز نشان داد که عامل "تجانس اجتماعی" به دلیل همبستگی بالا با شش عامل دیگر، بیشترین تاثیر را بر الگوی سکونت شهری داشت.

نتایج حاکی از آن بود که عوامل 10گانه تحقیق، از طریق شبکه ای از تاثیرات و تاثرات، تحولات اجتماعی-فضایی را رقم زده و الگوی سکونت در شهرها را دستخوش تغییر کردند.