تبیین مفاهیم میراث فرهنگی ناملموس از طریق تقابل های دوتایی

در سال 2003 با شکل گیری معاهده «حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس» این مفهوم به معیاری بین المللی در زمینه شناسایی و پاسداری از فرهنگ انسانی تبدیل شد؛ معاهده ای که برخی آن را چرخشی مردم شناختی در سیاست های حفاظت یا پاسداری از میراث فرهنگی بشر در یونسکو دانسته اند. شرح و تبیین مفهوم میراث فرهنگی ناملموس از دو نظر اهمیت دارد: نخست آنکه در قیاس با سایر مفاهیم مرتبط با معاهدات مشابه، جوان تر است و دیگر آنکه به دلیل جوهره غیرمادی و سیالش در قیاس با نمودهای مادی و ملموس فرهنگ، نیازمند بحث، مداقه و تبیین بیشتری است. از آنجا که این مفهوم بر مبنای یک تقابل یعنی ملموس-ناملموس شکل گرفته است، یکی از راه های درک و حتی نقد آن، استفاده از تقابل های دوتایی یا دوگانی هاست. در این پژوهش یازده دوگانی مرتبط با میراث فرهنگی ناملموس استخراج شد که در خود معاهده و متون مبنایی تدوین کنندگان یا شارحان آن آمده است: مواردی مانند شفاهی-مکتوب، فرایند-محصول، حفاظت-پاسداری، جهان شمول گرایی-نسبی گرایی، مادی-غیرمادی، پویایی-ایستایی، تشخیص بیرونی-تشخیص درونی، جهان مالی-جهان جنوبی، جماعت-فرد، مرزهای فرهنگی-مرزهای سیاسی و گذشته محوری-تداوم در طول زمان. بررسی این تقابل ها هم ما را به درک عمیق تری از مفهوم میراث فرهنگی ناملموس می رساند و هم روشن می کند که این تقابل ها نمی توانند یکدیگر را حذف کنند و مکمل هم هستند و یک همبستگی و نه تضاد، بین تجلیات ملموس و ناملموس میراث فرهنگی بشریت وجود دارد.