ارزیابی وضعیت تنوع زیستی محصولات زراعی مناطق بیابانی خراسان جنوبی

به منظور ارزیابی وضعیت تنوع زیستی محصول های زراعی مناطق بیابانی خراسان جنوبی، اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت آن ها در 11 شهرستان جمع آوری و شاخص های تنوع زیستی در قالب گروه های مختلف محاسبه شد. مبنای تقسیم بندی محصول ها بر پایه نوع مصرف عبارتنداز غلات، حبوبات، صنعتی، سبزیجات، جالیزی، گیاهان علوفه ای، دارویی و خانواده گیاهی. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن بود که در خراسان جنوبی 35 گونه زراعی کشت می شود و بیشترین سطح زیر کشت به ترتیب متعلق به غلات (65%)، گیاهان علوفه ای (11.1 %) و گیاهان دارویی (10.8 %) است. با توجه به نتایج به دست آمده، نظام های تولید محصول های زراعی خراسان جنوبی تنوع مناسبی ندارد. شاخص تنوع در تمام گروه های محصولات زراعی و خانواده های گیاهی بسیار اندک است. از بین گروه های مورد مطالعه، غلات، گیاهان دارویی و گیاهان علوفه ای نسبت به دیگر گروه ها از تنوع مناسب تری برخوردار بودند. بیشترین تنوع خانواده های گیاهی متعلق به خانواده های گندمیان (Poaceae) و زنبق (Iridaceae) بود. شهرستان های قاین و بشرویه به دلیل غنای گونه ای، شاخص شانون و شاخص یکنواختی بیشتر از تنوع مطلوب تری نسبت به دیگر شهرستان ها برخوردار بودند؛ ولی شاخص های تنوع در شهرستان های فردوس، سربیشه، درمیان و خوسف پایین بود. با توجه به اینکه حفظ و افزایش تنوع زیستی یکی از مولفه های اصلی رسیدن به کشاورزی پایدار است؛ بنابر این، توجه به وضعیت تنوع زیستی محصول های زراعی در خراسان جنوبی و به ویژه شهرستان های دارای تنوع اندک، ضروری به نظر می رسد.