شناسایی ابعاد و مولفه های فرآیند نخبه پروری در مدارس ابتدایی کشور ایران

نخبه‌پروری و بهره‌گیری از آنها نقش مهمی در رشد و توسعه جامعه دارد. بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مولفه‌های فرآیند نخبه‌پروری در مدارس ابتدایی کشور ایران بود.

این مطالعه از نظر هدف بنیادی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش خبرگان فرآیند نخبه‌پروری کشور ایران در فصل بهار سال 1401 بودند که طبق اصل اشباع نظری 10 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با خبرگان استفاده شد که روایی آنها با نظر خبرگانی غیر از اعضای جامعه تایید و پایایی آنها با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 83/0 محاسبه شد. داده‌ها با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم‌افزار MAXQDA-2020 تحلیل شدند.

یافته‌ها نشان داد که فرآیند نخبه‌پروری در مدارس ابتدایی کشور ایران 27 شاخص، 7 مولفه و 3 بعد داشت؛ به‌طوری که بعد فردی دارای دو مولفه مشارکت دانش‌آموزان در مدیریت امور مدرسه و تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی دانش‌آموزی، بعد مدرسه و سازمان آموزش‌وپرورش دارای دو مولفه آماده‌سازی دبیران و سابقه شغلی معلمان و مدیران مدارس و بعد گروهی دارای سه مولفه برگزاری انواع مسابقات به‌صورت هدفمند در مدرسه، ایده‌های نو و خلاق و تشویق دانش‌آموزان بود. در نهایت، الگوی ابعاد و مولفه‌های فرآیند نخبه‌پروری در مدارس ابتدایی کشور ایران طراحی شد.

با توجه به نتایج پژوهش حاضر، برنامه‌ریزی برای بهبود فرآیند نخبه‌پروری در مدارس ابتدایی کشور ایران از طریق ابعاد و مولفه‌های شناسایی‌شده برای آن ضروری است.