مشروعیت دموکراتیک حکومت در حقوق بین الملل: از نظریه تا عمل

در حقوق بین الملل سنتی، «اعمال قدرت موثر»، معیار قابل اعمال در تشخیص قانونی بودن حکومتها و شناسایی آنها توسط دیگر دولتها بوده است. سازمان ملل متحد نیز در پذیرش نمایندگان معرفی شده از سوی حکومتها به این معیار توجه داشت. اما پس از جنگ سرد، معیار جدیدی با عنوان «مشروعیت دموکراتیک حکومت»، جهت احراز قانونی بودن حکومتهای جدید و شناسایی آنها، معرفی گردید. توجه روزافزون به حقوق بشر و رعایت هنجارهای دموکراتیک در امر حکومتداری، باعث تقویت این نظریه در میان حقوقدانان شده است. سوال اصلی این مقاله آن است که معیار قابل اعمال در بررسی «قانونی بودن حکومتها» در وضعیت فعلی حقوق بین الملل چیست؟ در این مقاله که با روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعه کتب، مقالات و استفاده از اسناد بین المللی نوشته شده است، اجرای نظریه مشروعیت دموکراتیک در عملکرد دولتها را بررسی میکنیم. با استقراء در موارد تغییر حکومتها پس از پایان منشور ملل متحد تا سال 2020، به این نتیجه میرسیم که نظریه مشروعیت دموکراتیک، تنها در واکنش به کودتاهای نظامی علیه حکومتهای منتخب دموکراتیک، پس از پایان جنگ سرد، اجرا شده است. در دیگر عوامل تغییر حکومت شامل انقلابها و جنگ داخلی؛ عموما حکومت جدید براساس معیار سنتی اعمال قدرت موثر بر سرزمین مربوطه؛ از سوی جامعه بین المللی شناسایی شده و نمایندگان حکومت جدید در سازمان ملل متحد، پذیرفته شده اند.