پهنه بندی شدت خشکسالی با استفاده از شاخص های زیست محیطی و GIS

خشکسالی یکی از وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی است که می تواند در هر منطقه ای حادث شود و تاثیرات عمده ای بر جای گذارد. در این پژوهش از شاخص های پوشش گیاهی (NDVI)، شاخص دمای سطح زمین (LST) و شاخص استاندارد شده بارش (SPI) به دلیل مزایایی که در پایش شرایط توآم اقلیمی، هیدرولوژیکی و کشاورزی دارد، در تحلیل خشکسالی های استان سیستان و بلوچستان استفاده گردید. برای بدست آوردن شاخص های NDVI و LST، از تصاویر ماهواره ای MODIS در ماه های فصول رشد (شهریور تا مهر) سال های 2000 تا 2019 استفاده گردید. سه ایستگاه ایرانشهر، زاهدان و زابل در سطح استان با توجه به داشتن آمار طولانی مدت، نواقص آماری کم و پراکنش مناسب با طول دوره 19 ساله (2000-2019) برای محاسبه شاخص SPI انتخاب گردید. جهت پهنه بندی رخداد خشکسالی از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. در این راستا پس از بررسی انواع مدل های درون یابی روش IDW برای تهیه نقشه های رستری بکار برده شد. سپس نقشه های بدست آمده با استفاده از نظر کارشناسان علوم جغرافیا به ترتیب از مقدار SPI زیاد به کم کلاس بندی و نقشه پهنه ندی خشکسالی برای استان سیستان و بلوچستان بدست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد شاخص های NDVI و LST از سال 2008 تا 2011 دارای بیشترین شدت و سال 2003 تا 2008 کم ترین شدت خشکسالی را تجربه کرده اند. بر اساس شاخص SPI روند تغییرات خشکسالی در کل منطقه از سال 2000 تا 2006 در کلاس نزدیک به خشکسالی متوسط و در بازه زمانی 2009 تا 2014 در کلاس خشکسالی شدید قرار دارد. نتایج بیانگر آن است که منطقه مورد مطالعه نسبت به خشکسالی های میان مدت و کوتاه مدت حساس است. بیشتر خشکسالی هایی که در این منطقه اتفاق افتاده است، خشکسالی ملایم و متوسط بوده و احتمال وقوع پدیده خشکسالی در مناطق مرکزی و شمالی استان بیشتر است.