چو زدی ضربه ای ضربه ای نوش کن: تهدید متقابل وجهه در نمایشنامه «منجی در صبح نمناک»

وجهه تصویر هر فرد از خود، در عرصه اجتماعی است که قابلیت از دست رفتن، حفظ شدن و فزونی یافتن دارد و دارای دو بعد منفی (تمایل افراد به خودمختاری) و مثبت (تمایل افراد به موردتایید واقع شدن) است. در هر گفتگویی لاجرم ملاحظات وجهه، که خود ارتباطی تنگاتنگ با قدرت دارد، وارد می شود. در خانواده به طور سنتی قدرت در ید مردان بوده است و این تهدید وجهه فرودستان (اعضای خانواده خود به ویژه زنان) را برای آنان سهل تر کرده است، گرچه گاهی با مقابله به مثل مواجه بوده اند. پژوهش حاضر با بررسی گفتگوهای محمود شایگان و همسرش در نمایشنامه «منجی در صبح نمناک»، اثر اکبر رادی، درپی بررسی اعمال تهدیدکننده وجهه بر اساس مدل براون و لوینسون (1987) است تا با مقایسه اعمال تهدیدکننده وجهه این دو شخصیت در طول نمایشنامه مشخص کند شخصیت زن این نمایش چگونه با شخصیت های کلیشه ای جنیسیتی زنان متفاوت است. نتایج حاکی از آن است که کتایون وجهه مثبت و وجهه منفی شوهرش را با استفاده از مخالفت، انتقاد و تقابل بیشتر، تهدید می کند. به عبارت دیگر، هرجا شخصیت مرد، دست به اعمال تهدیدکننده وجهه بیشتری زده است، با تعداد عمل تهدیدکننده وجهه بیشتری از سوی همسرش مواجه شده است.