تعیین مناطق احداث دیوار حائل به منظور کاهش سیل گیری اراضی روستای مهرگرد در اثر جریان سیلابی ناشی از شکست سد خاکی قره آقاچ

مقدمه و هدف:

 شکست سد و رها شدن آب ذخیره شده پشت سد به عنوان یکی از مهم ترین مسایل در طراحی سد ها بوده و لازم است به وقوع و عواقب آن توجه گردد. بنابراین سیاست گزاران و دولت مردان موظف هستند جهت جلوگیری از وقوع خطرات احتمالی ناشی از شکست سد ها اقداماتی را انجام دهند. از جمله این اقدامات می توان به ایجاد دیوار حایل در مسیر جریان سیلاب ناشی از شکست سد ها اشاره نمود.

در تحقیق حاضر به تعیین و بررسی ایجاد دیوار حایل در مسیر جریان سیلاب ناشی از شکست سد خاکی قره آقاچ در فواصل و سناریو های مختلف پرداخته شده است. پارامتر های ناشی از شکست سد با استفاده از مدل BREACH تعیین و سپس اطلاعات آن وارد نرم افزار HEC-RAS شده است.

نتایج نشان داد برای حالتی که روزنه در تراز 2451 متر از بدنه سد ایجاد گردد، از 50 مقطع مورد بررسی 18 مقطع از طرف ساحل سمت راست و یا ساحل سمت چپ و یا هر دو تعرض می نماید. در مقطع حد فاصله 300 متری از سد، جریان آب به ارتفاع 1/74 متر از ساحل سمت راست و جریان آب به ارتفاع 2/55 متر از ساحل سمت چپ تعرض می نماید. در فاصله 2200 متری از سد، جریان آب به ارتفاع 5/15 متر از ساحل سمت راست و به ارتفاع 0/51 متر از ساحل سمت چپ تعرض می نماید. در مقطع 3000 متری از سد جریان آب به ارتفاع 3/39 متر از ساحل سمت چپ تعرض می نماید. در مقطع 3100 متری از سد، جریان آب به ارتفاع 2/68 متر از ساحل سمت چپ تعرض می نماید. در فاصله 4400 متری از سد جریان آب به ارتفاع 1/19 متر از ساحل سمت راست تعرض می نماید. نهایتا مقطع 4700 از سد جریان آب به ارتفاع 3/48 متر از ساحل سمت راست تعرض می کند. این در حالیست که اگر در تراز 2446 متر از بدنه سد روزنه ای ایجاد گردد، از 50 مقطع مورد بررسی 15 مقطع از ساحل سمت راست و یا ساحل سمت چپ و یا هر دو تعرض می نماید. بنابراین در این حالت در مقطع حد فاصله 300 متری از سد جریان آب به ارتفاع 0/8 متر از ساحل سمت راست و همچنین جریان آب به ارتفاع 2/12 متر از ساحل سمت چپ تعرض می نماید. در فاصله 2200 متری از سد، جریان آب به ارتفاع 4/21 متر از ساحل سمت راست تعرض می کند. در فاصله 3000 متری از سد، جریان آب به ارتفاع 2/86 متر از ساحل سمت چپ تعرض می نماید. در مقطع 3100 متری از سد، جریان آب به ارتفاع 2/23 متر از ساحل سمت چپ تعرض می کند. در فاصله 4400 متری از سد جریان آب به ارتفاع 0/9 متر از ساحل سمت راست تعرض می نماید. نهایتا در فاصله 4700 متری از محل سد جریان آب به ارتفاع 2/97 متر از ساحل سمت راست تعرض می نماید.

مناطق با احتمال سیل گیری بیشتر و با اولویت برای احداث دیوار حایل مشخص شد. شکست سد در تراز 2451 نسبت به تراز 2446 سبب سیل گیری مقاطع بیشتری در طرفین رودخانه مهرگرد خواهد شد. در بین مقاطع مورد بررسی بیشترین تعرض جریان آب در فاصله 2200 متری و مربوط به زمانی است که در تراز 2451 متری از بدنه سد روزنه ایجاد گردد که با توجه به موقعیت حساس تر آن نسبت به سایر مقاطع اهمیت خاص تری یافته و نیاز به احداث دیوار حایل است.