سنجش و مقایسه اثربخشی پارادوکس درمانی و واقعیت درمانی بر نشانه های استحکام من و خودشناسی انسجامی در زنان 20تا40ساله دارای ضایعه نخاعی

 افراد دارای ضایعه نخاعی در ابعاد مختلف روان‌شناختی افت درخورتوجهی دارند؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف سنجش و مقایسه اثربخشی پارادوکس‌درمانی و واقعیت‌درمانی بر نشانه‌های استحکام من و خودشناسی انسجامی در زنان 20تا40ساله دارای ضایعه نخاعی انجام شد.

روش‌بررسی:

 روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه همراه با گروه گواه و استفاده از تخصیص تصادفی آزمودنی‌ها در گروه‌های آزمایش (پارادوکس‌درمانی و واقعیت‌درمانی) و گواه بود. جامعه آماری را تمامی زنان 20تا40ساله دارای ضایعه نخاعی در استان تهران در سال 1398 تشکیل دادند. حجم نمونه، 45 زن دارای ضایعه نخاعی عضو انجمن ضایعه نخاعی استان تهران بود که در مراکز توان‌بخشی مشغول درمان بودند و تمایل به همکاری داشتند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری، از مقیاس استحکام من (بشارت، 1386) و مقیاس خودشناسی انسجامی (قربانی و همکاران، 2003) استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها، آزمون‌های تحلیل واریانس یک‌راهه، کای‌دو و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، اثرات اصلی ساده و اندازه اثر d کوهن به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 بود.

یافته‌ها:

 پیگیری اثرات اصلی ساده مشخص کرد، درمقایسه با مرحله پیش‌آزمون، استحکام من و خودشناسی انسجامی برای گروه پارادوکس‌درمانی (0٫001>p) و گروه واقعیت‌درمانی (0٫001>p) در هر دو مرحله پس‌آزمون و پیگیری افزایش معناداری را نشان داد. همچنین،درمقایسه با مرحله پیش‌آزمون، اندازه‌ اثر هر دو درمان روی استحکام من در مرحله پس‌آزمون تقریبا برابر بود (2٫6=d کوهن)؛ اما انداز‌ه اثر واقعیت‌درمانی (2٫37=d کوهن) در مرحله پیگیری بیشتر از پارادوکس‌درمانی (1٫35=d کوهن) بود. برعکس، اندازه ‌اثر پارادوکس‌درمانی روی خودشناسی انسجامی در هر دو مرحله پس‌آزمون (1٫94=d کوهن) و پیگیری (2٫10=d کوهن) به‌مراتب بیشتر از واقعیت‌درمانی در مراحل پس‌آزمون (0٫84=d کوهن) و پیگیری (0٫72=d کوهن) بود.

نتیجه‌گیری: 

پارادوکس‌درمانی و واقعیت‌درمانی در بهبود ویژگی‌های عمیق روان‌شناختی زنان 20تا40ساله دارای ضایعه نخاعی، یعنی استحکام من و خودشناسی انسجامی، اثربخش‌اند. نقش پارادوکس‌درمانی در بهبود خودشناسی انسجامی باید مدنظر ارایه‌کنندگان مداخلات رفتاری قرار گیرد.