کشت ریشه نابجا در سرخارگل (Echinacea purpurea L.) و افزایش تجمع مشتقات اسید کافئیک از طریق محرک های زنده و غیر زنده

این تحقیق با هدف ایجاد دستورالعملی برای القای ریشه نابجا و بررسی اثرات اسید سالیسیلیک (0 ، 160 و 320 میلی گرم در لیتر) و عصاره مخمر (0، 0/75 و 1/5 گرم در لیتر) بر تولید مشتقات کافییک اسید (اسید شیکوریک، اسید کلروژنیک، اسید کافتاریک، اکیناکوزید و سینارین) در ریشه های نابجای سرخارگل انجام شد. همچنین اثر نیترات آمونیم 0، 0/25 ، 0/75 و 1 برابر غلظت محیط MS همراه با دو غلظت ایندول استیک اسید (1 و 3 میلی گرم در لیتر) بر القای ریشه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که القای ریشه نابجا در سرخارگل به طور معنی داری تحت تاثیر میزان نیترات آمونیم و غلظت IAA قرار گرفت (p<0/01) بیشترین القای ریشه (100%) و میانگین تعداد ریشه های نابجا در ریزنمونه های کشت شده (14/3 ریشه) در تیمار 1 میلیگرم در لیتر IAA در محیط کشت MS با یک چهارم نیترات آمونیم مشاهده شد. اثرات اصلی و متقابل اسید سالیسیلیک و عصاره مخمر با مدت زمان بر صفات اندازه گیری شده (به استثناء اکیناکوزید) معنی دار بود (p<0/01) نتایج نشان داد کاربرد 1/5 گرم در لیتر عصاره مخمر و 160 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید به مدت زمان 96 ساعت بهترین تیمارها برای تحریک میزان مشتقات کافییک اسید می باشد. بیشترین میزان تولید اسید کافتاریک، اسید شیکوریک، اسید کلروژنیک و سینارین در ریشه های نابجا، پس از 96 ساعت تیمار با غلظت 160 میلیگرم در لیتر سالیسیلیک اسید بدست آمد که در مقایسه با شاهد 2/13، 1/83، 2/39، 2/97 برابر بیشتر بود. نمودار حرارتی (هیت مپ) نشان داد که میزان مشتقات کافییک اسید در تیمارهای عصاره مخمر و سالیسیلیک اسید در گروه های مجزایی از هم و شاهد قرار گرفتند.