عوامل شکست و پیروزی مسلمانان در جنگ های بدر و احد (برداشتی برای گذر از پیچ تاریخی تمدن اسلامی)

اکنون ایران اسلامی در پیچ تاریخی تمدن اسلامی قرار دارد و باید از عقبه هایی مانند جنگ احد بگذرد. خداوند می فرماید: «و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون إن کنتم مومنین».[1] مسلمانان در جهان برترین هستند؛ اما تمدن مسلمانان امروزه برترین نیست. این نوشتار از دیدگاه قرآن راه رسیدن به این برتری را بیان می کند. «جنگ احد» یکی از عبرت های تاریخی مسلمانان و درسی بزرگ برای چیره شدن بر دشمن و دوری از عوامل شکست است. «جنگ احد» در ماه رمضان در سال سوم هجری قمری به وقوع پیوست. گاهی سوال از چگونگی این حادثه و بیان وقایعی است که در این جنگ به وقوع پیوست؛ اما مهم تر از آن، نگاه فلسفه تاریخی و بررسی عوامل شکست و پیروزی مسلمانان در این جنگ است. به این مناسبت آیات «جنگ احد» خوانش می شود و بر اساس آن چرایی پیروزی ها و شکست ها از دیدگاه قرآن بیان می شود. آیات 121 تا 179 سوره آل عمران مربوط به این جنگ است؛ البته آیات 130-138 (9 آیه) و 159-164 (9 آیه) مربوط به «جنگ احد» نیست و میان آیات مربوط به این جنگ قرار گرفته است. آیه های 139 و 152 عوامل بیشتر و مهم تری از پیروزی و شکست را بیان کرده اند و مناسبت است آیات صدر سخنرانی قرار گیرند.
[1]. آل عمران: 139.