اتیولوژی پوسیدگی بنه ی زعفران در شهرستان خرم آباد

زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چند ساله و از مهمترین محصولات زراعی است. زعفران یک چاشنی ارزشمند است و به دلیل کاربردهای دارویی و پزشکی فراوان، تقاضا برای مصرف آن افزایش یافته است. تنش های زیستی از چالش های کشت زعفران هستند و پوسیدگی بنه به عنوان تنشی زیستی، یکی از مخرب ترین بیماری های بخش های زیرزمینی است. عوامل بیماری زای مختلفی از جمله قارچ ها بر رشد بنه تاثیر می گذارند و شناسایی این قارچ ها در کشت زعفران مهم است. مطالعه حاضر به منظور شناسایی قارچ های همراه بنه ی زعفران در شهرستان خرم آباد و بررسی بیماریزایی آنها اجرا گردید. بدین منظور، بنه های زعفران دارای علایم پوسیدگی از مناطق مختلف خرم آباد (10 منطقه) در استان لرستان جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. جداسازی قارچ ها با استفاده از محیط کشت جامد سیب زمینی و دکستروز انجام گرفت. پس از تهیه کشت خالص جدایه ها، مشخصات ریخت شناسی و میکروسکوپی اسپورها و سایر اندام های زایشی قارچ ها روی محیط های کشت برگ میخک آگار و سیب زمینی هویج آگار بررسی گردید. آزمون اثبات بیماریزایی جدایه های قارچ ها در شرایط گلخانه روی بنه های زعفران و به روش غوطه ور کردن در سوسپانسیون اسپور اجرا گردید. در مجموع 58 جدایه جمع آوری و گونه های Alternaria alternata، Fusarium solani، F. acuminatum و F. oxysporum جداسازی و بر اساس ویژگی های مورفولوژیکی شناسایی شدند. گونه ی  A. alternataبا 25 جدایه و گونه ی F. acuminatum با 4 جدایه به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داشتند. بر اساس آزمون بیماری زایی در شرایط گلخانه، F. oxysporum تهاجمی ترین و A. alternata ضعیف ترین گونه از نظر بیماری زایی بودند. گزارش قبلی از وقوع F. acuminatum و F. solani بر روی بنه زعفران از جهان و ایران وجود نداشت و به نظر میرسد که این اولین گزارش از بیماریزایی گونه ی F. acuminatum روی بنه ی زعفران در دنیا باشد.