بررسی احوال مسندالیه در کتاب انس التائبین شیخ احمد جام نامقی

بلاغت روشی است که با رعایت آن می توان بر شنونده یا خواننده تاثیر گذاشت و به سه بخش معانی، بیان و بدیع، تقسیم می شود. علم معانی، یکی از ابزارهای شناخت زیبایی یک متن، می تواند معیار مناسبی در ارزیابی شعر و متن شاعر و یا نویسنده باشد. در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای؛ اغراض ثانویه در کاربرد بلاغی احوال مسندالیه در تقدیم یا تاخیر و معطوف، ذکر یا حذف، معرفه یا نکره، صفت و مقید بودن بر اساس کتب علوم بلاغی، تجزیه و تحلیل شده است. تجزیه و تحلیل کتاب انس التایبین نشان می دهد که ذکر مسندالیه بیش از حذف آن، مورد توجه شیخ احمد جام نامقی بوده و به نظر می رسد، هدف او در هر دو حالت ذکر یا حذف مسندالیه، بیشتر بیان محتوا در کمترین زمان، همراه با بیشترین تاکید بوده است و در تقدیم و تاخیر مسندالیه، تقدیم مسندالیه بیشتر از تاخیر آن، مورد توجه است و انگیزه شیخ از تقدیم و تاخیر مسندالیه برای اهداف«قرار دادن مسندالیه در ذهن مخاطب» و بیان «درد و اندوه» بوده است. شیخ احمد جام برای تاکید بیشتر، مسندالیه را با افزودن به یک اسم، ضمیر یا صفت، معرفه کرده و از مسندالیه نکره کمتر از مسندالیه معرفه استفاده نموده است.