کارکردهای تربیتی پرسشگری در مثنوی معنوی با تاکید بر دفتر اول

مولوی از جمله شاعران و نویسندگانی است که در آثار خود به تاثیرگذاری کلام بر مخاطب و برانگیختن او توجه زیادی دارد. یکی از دلایل این ادعا، علاوه بر اشاره ‎های مستقیم او به رعایت حال مخاطب و وجود پرسش ‎های هم‎گرا، تبیینی و واگرا در مثنوی معنوی است که باعث فعال شدن فکر و ایجاد تغییر مثبت می‎شود. پژوهش حاضر ابتدا به جمع‎ آوری پرسش ‎های موجود در دفتر اول مثنوی معنوی پرداخته است، سپس ضمن جداسازی پرسش ‎های تربیتی، برای آنها کارکردهای تربیتی براساس برانگیزانندگی که در مخاطب دارند ارایه کرده است. محققان پس از مطالعه و انتخاب نمونه و جمع‎ آوری داده‎ها، برای تحلیل داده ‎ها از روش تحلیل محتوای کیفی بهره برده ‎اند. حاصل این پژوهش قرار گرفتن پرسش‎ های تربیتی دفتر نخست مثنوی در کارکردهایی چون ایجاد یادآوری، پذیرش ناتوانی، توجه و تمرکزدهی بر یک موضوع، نمایاندن غفلت و نادانی، غفلت‎ زدایانه، استدلال خواهانه، بسط بینش و دانش، تردیدزدایانه، بیان پشیمانی و تلاش برای جبران، خواهش از خدا، خواهش از دیگران بوده است. مدرسان می‎توانند از پرسش در کارکردهایی که از مثنوی مولوی استخراج شد، جهت برانگیزانندگی، رفع اشکالات آموزشی و تربیتی، رشد خلاقیت و تفکر منطقی دانش‎آموزان و دانشجویان استفاده کنند.