بررسی تطبیقی مبانی لغوی تفسیر مجمع البیان طبرسی و کشاف زمخشری

قرآن کریم به عنوان اصلی ترین منبع دینی در علوم مختلف تکلیف ساز و الهی، همچون؛ فقه، کلام، اخلاق، حدیث و... مورد توجه بوده و مبانی اساسی از آن استنباط شده است. شناخت مفردات قرآن کریم امری مهم در تفهیم آیات است. از این رو فهم آیات منوط به بررسی دقیق واژه های قرآن از نظر لغوی و نحوی است. سوال اصلی پژوهش که با روشی توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفته است، وجوه اشتراک و افتراق معناشناسی مفردات قرآن کریم از دیدگاه زمخشری در کشاف و طبرسی در مجمع البیان است. از یافته های پژوهش آنکه از وجوه اشتراک معناشناسی مفردات در کشاف و مجمع البیان؛ استناد به سنت رسول خدا(ص)، اشعار عرب، یافتن معنای الفاظ قرآن در عصر نزول و بهره گیری از قوه عقل و تدبر و پذیرش ترادف ناقص، واژه های معرب و دخیل است و از جمله وجوه افتراق می توان به: 1-گرایش های فقهی(حکم ذبیحه اهل کتاب)، 2- تفاوت دیدگاه کلامی(آیه تبلیغ، امکان نسخ قرآن با خبر واحد)، 3- مباحث لغوی و ادبی(جایگاه همزه)، 4- مصداق اسباب نزول(ایمان ابوطالب، مصداق اهل بیت(ع) و نقش استحسان ، اشاره کرد.