تحلیل موانع تحقق تاب آوری شهری در مناطق مرزی مطالعه موردی: شهر زابل

گسترش جمعیت شهرها و افزایش نیازهای شهری، از طرف دیگر آسیب ها و تهدیدهای طبیعی و انسانی شهرها را بخصوص در مناطق مرزی با تهدید مواجه می کند. ازاین رو ضروری است به منظور افزایش ظرفیت و توان سکونتگاه های شهری در برابر مخاطرات، تاب آوری شهری موردتوجه قرار گیرد. تاب آوری میزان مقاومت سیستم ها، توانایی آن ها در تحمل تغییر و اختلال و تداوم روابط موجود بین افراد و متغیرهاست. بنابراین تاب آور شدن با رویکرد تقویت جوامع و کاهش آسیب پذیری شهرها بخصوص در مناطق مرزی به لحاظ موقعیت حساس مطرح می شود. هدف پژوهش تحلیل موانع تحقق تاب آوری شهری در شهر زابل است. این پژوهش از لحاظ ماهیت «توصیفی- تحلیلی» و از لحاظ هدف «کاربردی» است. شیوه گردآوری اطلاعات، اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه) بوده است. جامعه آماری پژوهش، ساکنین نواحی شهر زابل و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 خانوار است. تجزیه وتحلیل با استفاده از روش تحلیل عاملی و تکنیک آیداس انجام شده است. نتایج نشان می دهد مهم ترین موانع پیش روی تحقق تاب آوری در شهر زابل عوامل محیط زیستی، فقر و بیکاری است که 50 درصد از واریانس کل را در برگرفته است. از دلایل آن می توان به خشک سالی های شدید در سال های اخیر، بارش کم، کمبود منابع آبی و پوشش گیاهی، بالا بودن مهاجرت های روستایی به شهر، کاهش فعالیت های تولیدی و افزایش مشاغل غیررسمی و بیکاری اشاره کرد. رتبه بندی نواحی شهر زابل با مدل آیداس بیانگر آن است که ناحیه 1 در وضعیت نامناسب و ناحیه 2 در وضعیت مناسب از نظر تاب آوری قرار دارند که از دلایل آن می توان به شرایط اقتصادی و اجتماعی جمعیت ساکن، مهاجر بودن، کیفیت مسکن و زیرساخت های شهری این ناحیه اشاره کرد.