فایده گرایی مجازات؛ مبانی و سازوکارها

پاسخ به این پرسش فلسفی کلی که چرا باید مجازات کرد، را با رویکردهای متفاوتی می توان مطرح کرد. در یک نگاه کلی پاسخ به این پرسش کلی براساس دو نگاه متفاوت آینده نگر و گذشته نگر مطرح شده است. چنانچه مجازات براساس اهداف آتی آن توجیه شود، پاسخ به پرسش مربوط به چرایی آن به صورتی متفاوت از زمانی خواهد بود که مجازات براساس گذشته و با توجه به ارزش هایی که نقض گردیده است توجیه شود. رویکرد نخست برای مجازات یک سری از اهداف عینی را در نظر می گیرد که براساس آن می توان در خصوص مجازات قضاوت کرد و عملکرد آن را ارزیابی نمود و در مقابل، رویکرد دوم جای چندانی برای ارزیابی و قضاوت در خصوص مجازات باقی نمی گذارد. این از آن روست که اهداف مجازات در این رویکرد براساس انتزاعیات و نه براساس عینیات تعریف و توضیح می شوند. فارغ از اینکه هر کدام از این رویکردها دارای چه نقطه ضعف یا قوتی هستند و بدون آنکه قصد قضاوت در خصوص کارایی آن ها را داشته باشیم، به بررسی مکانیسم هایی خواهیم پرداخت که در دیدگاه آینده نگر برای نیل به هدف غایی مجازات مورد استفاده قرار می گیرند. این سازوکارهای اجرایی عمدتا در قالب رعب آوری، درمان و ناتوان سازی ظهور می کنند که در ادامه به آن ها به صورت مفصل پرداخته خواهد شد.